Zo’n 15.000 gezinnen laten hun internetverkeer momenteel door Kliksafe filteren. Ongewenste sites met bijvoorbeeld vloeken en pornografische afbeeldingen worden geblokkeerd. Ook sites zoals YouTube en Uitzendinggemist zijn niet bereikbaar voor de Kliksafegebruikers.

In de nieuwe Telecommunicatiewet die in mei werd aangenomen door de Eerste Kamer, staat dat internetaanbieders hun klanten vanaf 2013 niet mogen belemmeren of vertragen in de toegang tot het wereldwijde web. Als Kliksafe op dezelfde weg zou doorgaan, zou het bedrijf vanaf 1 januari dus illegaal bezig zijn.

Vorige week vrijdag meldde Kliksafe per brief aan zijn klanten dat er een oplossing was gevonden. Gebruikers krijgen een wachtwoord toegestuurd, waarmee ze het filter kunnen opheffen. Dat wachtwoord kunnen ze echter in beheer geven bij een stichting. Alleen een geautoriseerd persoon, bijvoorbeeld het gezinshoofd, kan het wachtwoord opvragen. Het initiatief om te filteren ligt op deze manier niet meer bij Kliksafe, maar bij de gebruiker die vrijwillig zijn wachtwoord inlevert bij een aparte stichting.

De reacties de Kliksafe krijgt, zijn volgens directeur Bert Jan Peters overwegend positief. „Fijn dat jullie deze weg gevonden hebben” en „Gods zegen in de verdere uitwerking”, zijn volgens Peters veel gehoorde reacties. Hij verwacht dan ook dat bijna alle abonnees gebruik gaan maken van het nieuwe systeem.

Dat denkt ook Laurens van der Tang, commissaris bij Kliksafe en betrokken bij de Projectgroep Media van de (Oud) Gereformeerde Gemeente in Nederland.

Waarop baseert u die verwachting?

„Mensen die een bewuste keuze maken voor Kliksafe –juist omdat het filter niet zomaar uit te schakelen is– zullen net zo bewust de keuze maken om het beheer van het wachtwoord bij de stichting neer te leggen.

Deze oplossing moet wel eenvoudig in gebruik zijn. De procedure voor het in beheer geven van het wachtwoord aan de stichting moet heel gemakkelijk zijn, en volledig online kunnen worden uitgevoerd. Daar moet Kliksafe samen met de stichting aan werken. Als dat goed geïmplementeerd wordt, kan het mijns inziens goed werken.”

Wordt het niet makkelijker om het filter uit te zetten of te omzeilen? Een belletje naar de stichting en die is verplicht het wachtwoord te geven.

„Uiteraard kan alleen een geautoriseerde persoon, bijvoorbeeld het gezinshoofd, de aanvraag bij de stichting doen om het filter uit te zetten. Ik denk niet dat het al met al veel gemakkelijker wordt. Ook nu hebben gezinnen de mogelijkheid om te kiezen voor een ander filter dan Kliksafe, of om het abonnement bij Kliksafe te beëindigen. Daar is weinig voor nodig. Bovendien, ook nu is er een categorie gebruikers bij Kliksafe die gebruiktmaakt van de zogenaamde ”filterbox”, die ook op dit moment al uitgeschakeld kan worden.”

Sommige jongeren omzeilen het filter van Kliksafe. Schept een filter niet een vorm van schijnveiligheid, omdat ouders de mediaopvoeding als het ware uitbesteden aan het bedrijf in Nunspeet?

„Een filter is altijd op z’n best maar een van de middelen die we moeten gebruiken. We mogen nooit alleen op een filter vertrouwen. Ouders moeten daarom actief werk maken van mediaopvoeding. Dat neemt niet weg dat ieder middel dat beschikbaar is ook gebruikt moet worden. Het is net zoiets als autogordels omdoen. Niemand zal beweren dat die 100 procent bescherming bieden. Maar dat ze nuttig zijn, zal niemand betwisten.”

In veel gezinnen is discussie over het gebruik van het Kliksafefilter omdat jongeren voor school of studie bijvoorbeeld YouTube moeten kijken. Zouden ouders deze gelegenheid aangrijpen om het wachtwoord zelf te beheren, zodat ze hun kinderen tijdelijk toegang kunnen geven?

„Dat verwacht ik niet. Deze ouders hebben vaak al voor een andere filteroplossing gekozen. Ik vind het ook geen verantwoorde en gewenste oplossing, onder meer omdat ouders daarmee zichzelf in verleiding brengen.”

Jongeren zitten steeds vaker via hun smartphone op internet, zo wees CBS-onderzoek deze week uit. Van de 3200 Emobielklanten gebruiken er maar 125 het Kliksafefilter, dat bovendien geen bescherming biedt tegen onbeveiligde wifinetwerken. Had er niet tijdiger een goede en goedkope of aantrekkelijke oplossing voor mobiele filtering moeten komen?

„Ja, daar ben ik het mee eens. Uiteraard zijn er allerlei redenen waarom dit nog niet het geval is. Het is technisch niet eenvoudig. Maar ik ben inderdaad van mening dat er al veel eerder hiervoor oplossingen beschikbaar hadden moeten zijn.”

Wat vindt u ervan dat het Kliksafefilter via Emobiel zo weinig gebruikt wordt?

„Inderdaad heel jammer dat Emobiel zo weinig gebruikt wordt. Overigens weet ik dat Kliksafe en anderen wel hard werken aan oplossingen voor mobiel filteren.”

Zou het niet beter zijn meer tijd en energie te steken in mediaopvoeding in plaats van het bouwen van filters die of niet gebruikt worden of omzeild worden?

„Het is niet of of. We moeten het allebei doen.”

Reactie gebruikers

André van Holst (39) uit Gouda gaat zeker gebruikmaken van de nieuwe dienst van Kliksafe. „Wij hebben vanuit principieel oogpunt gekozen voor Kliksafe Pro omdat we alleen gefilterd internet in huis willen hebben. Het bevalt ons uitstekend. Zo’n filter ontzorgt je. We kunnen er blind op varen dat er geen troep wordt doorgelaten.”

Het gezin Van Holst telt vier kinderen in de leeftijd van 3 tot 16 jaar. De Gouwenaar beseft dat de mediaopvoeding niet ophoudt bij gefilterd internet. „Kinderen zijn veel handiger met de computer dan je denkt. De pc staat bewust in een rustig hoekje van de huiskamer en wij werken er zelf ook op. Als er een onbekend programma is gedownload, zien we dat.”

De belangrijkste sleutel voor verantwoord mediagebruik vindt Van Holst de toerusting van zijn kinderen. „Regelmatig spreken we met elkaar over internetzaken zoals Hyves. Meedoen op zo’n site is niet vrijblijvend en bovendien slokt het veel van je kostbare tijd op. Het is belangrijk om met je kinderen daarover in gesprek te gaan.”

Vincent Erdin (56) uit het Groningse Zuidhorn vindt de nieuwe dienst van zijn interprovider „een valide optie om toch veilig internet aan te kunnen blijven bieden aan de gebruikers. Kliksafe lijkt hiermee een oplossing gevonden te hebben om de verplichting uit de nieuwe Telecommunicatiewet na te komen en toch iets extra’s te kunnen blijven doen.”

Vooral voor gezinnen vindt hij het een goede oplossing. „Wij zijn 56 en 50 jaar en hebben geen kinderen. Maar zeker voor gezinnen is het in beheer geven van het wachtwoord aan een stichting een goede manier om het vuil uit de internetlucht te halen.”

Ook andere abonnees kunnen hun voordeel doen met de nieuwe dienst van Kliksafe. „Waarom zou je op sites willen bladeren waarvan je weet dat je er niets te zoeken hebt? Door nu een contract met Kliksafe af te sluiten maar tegelijkertijd het wachtwoord in beheer te geven bij een gelieerde stichting heb je volledige toegang en tegelijktijd de mogelijkheid om vuiligheid te blokkeren.”

Ook Erdin weet dat jongeren via allerlei andere mogelijkheden toch op allerlei ongewenste sites kunnen komen. „Maar daarmee hoef je van je huis nog geen vrijplaats te maken. Als ouders kun je wel aangeven waarom je bepaalde sites minder geschikt of zelfs ongewenst acht. Dat ze dan via een mobiel en op hun kamer of bij hun vrienden toch van alles bekijken hoort bij jeugdige overmoed. Paulus zei het al: Onderzoekt alle dingen, maar behoud het goede.”

De Groninger hoopt dat jongeren voor rede vatbaar zijn. „Door een positieve benadering kunnen ouders vaak meer bereiken. Vergelijk het open internet met het kopen van een luxeproduct. Als je het eenmaal hebt, ben je er dan echt gelukkig mee?”

Een 20-jarige student die liever niet met zijn naam in de krant wil, heeft thuis een filter van Kliksafe. „Dat is wel eens lastig als ik voor mijn studie op een site moet die wordt geblokkeerd door het filter. Maar ik heb een handig programmaatje gedownload dat het filter ontzeilt.”

Als mensen besluiten om hun wachtwoord in beheer te geven aan een stichting, moeten zij ook dergelijke programma’s verwijderen van hun computer, vindt de student. „Anders heeft dat wachtwoord weggeven geen enkele zin.”