Laatste oorlogsmisdadenproces VN-hof begonnen
DEN HAAG (ANP) – Het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag is dinsdagochtend begonnen met zijn laatste proces wegens oorlogsmisdaden. In het beklaagdenbankje zit Goran Hadžić (54), die president is geweest van de zogeheten Servische Krajina-Republiek (RSK). Dat was het gebied dat de etnische Serven voor zichzelf claimden in Kroatië, nadat die deelrepubliek zich in 1991 had afgescheiden van Joegoslavië.
Hoofdaanklager Serge Brammertz beschuldigt Hadžić van onder meer moord, marteling, deportaties en het vernietigen van dorpen. Slachtoffers waren etnische Kroaten in het gebied dat de Serven voor zichzelf claimden als de RSK. De toenmalige Kroatische president Franjo Tuđman maakte in 1995 een einde aan de RSK door het gebied te veroveren. Honderdduizenden Serven werden toen verdreven of sloegen op de vlucht.
Hadžić werd op 20 juli 2011 in Servië opgepakt als laatste voortvluchtige van het tribunaal. Dat had sinds zijn oprichting in 1993 161 personen in staat van beschuldiging gesteld op verdenking van oorlogsmisdaden, genocide (volkenmoord) en/of misdaden tegen de mensheid. Het gaat om 160 mannen en één vrouw.
De oprichting van het tribunaal volgde op gruweldaden in Kroatië en Bosnië in 1991 en 1992. Beelden van de belegering en het in puin schieten van Vukovar gingen toen de wereld rond, evenals foto’s van uitgehongerde gevangenen in de kampen in het Noordwest-Bosnische district Prijedor.
In opdracht van de VN onderzocht de Nederlandse volkenrechtdeskundige Frits Kalshoven de mogelijkheden tot oprichting van een tribunaal. Het was de eerste keer dat er een internationaal tribunaal kwam voor de berechting van oorlogsmisdadigers sinds de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. Toen werden in Neurenberg en Tokio de Duitse en Japanse verdachten van oorlogsmisdaden berecht.
Het tijdelijke VN-tribunaal werd gevestigd in Den Haag, waar al het Internationaal Gerechtshof (ICJ) zat, het hoogste juridische orgaan van de volkerenorganisatie. De vestiging van het ICTY, naast het ICJ, leverde de hofstad de bijnaam „juridische hoofdstad” van de wereld op, bedacht door toenmalig VN-secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali.
Bijna 20 jaar na de oprichting van het tribunaal zijn de Balkanoorlogen voorbij en staat het hof onder druk van ‘New York’ om zijn werk eindelijk af te ronden. Landen zoals Rusland vinden het tribunaal te duur. Het ICTY heeft voor 2012 en 2013 een tweejarenbegroting van 195 miljoen euro. Er werken meer dan 870 mensen met bijna 80 verschillende nationaliteiten.
