Dat stelde emeritus predikant ds. H. G. de Graaff uit Rotterdam donderdag in Veenendaal tijdens een themadag van de Nederlandse Patiëntenvereniging (NPV). Op de bijeenkomst, met als thema ”Zorgen in een gezin met zorg” waren bijna 300 mensen aanwezig, meest vrouwen.

Ds. De Graaff schetste de toenemende zwaarte van het vrijwilligerswerk in gezinnen met zorgen. „Ouders worden steeds meer geconfronteerd met opvoedingsproblemen. Een gevolg daarvan is dat ze uit elkaar dreigen te groeien en gaan scheiden.

Daarnaast winnen de seculiere moraal en ethiek aan invloed en zijn er gezinnen waar men er financieel niet meer uitkomt. Het gaat je als vrijwilliger aan het hart, je neemt de problemen mee naar huis en je piekert erover. Het gevaar bestaat dat je eraan onderdoor gaat.”

Zelfbescherming

De predikant wees op twee dingen om dat afhaken het hoofd te bieden, namelijk een goede motivatie en zelfbescherming. Hij zei dat vrijwilligers niet uit medelijden moeten gaan helpen, maar uit mededogen. „En dat is niet ingegeven door je eigen emoties. Je moet je daarvoor inleven in de persoonlijkheid en de situatie van de ander. Het doel is niet het eigen belang maar het welzijn van de ander.” Als grote voorbeeld noemde hij Christus, Die bewogen was over de schare.

Toch mag die bewogenheid niet te ver gaan, aldus de predikant. Hij waarschuwde de vrijwilligers op te passen voor het heilandsyndroom, waarbij ze denken de ander te moeten redden. „Jezus gaf Zijn eigen leven. Dat offer hoeven wij niet te brengen. In ons mededogen hoeven we niet zo ver te gaan als Jezus gegaan is. Het gaat om maximale toenadering met behoud van distantie.”

Een manier om die distantie in acht te houden is volgens ds. De Graaff de manier van kijken naar mensen. Mensen staan niet alleen gehavend in het leven, maar zijn ook bestemd voor het Koninkrijk van God. „Een mens is meer dan zijn problematiek.”

Daar kwam de predikant achter toen hij jaren geleden in zijn gemeente een jonge drugsverslaafde had die regelmatig de portemonnee van zijn moeder leeghaalde. Op een keer belde zijn moeder de predikant radeloos op. „Ik bracht de jongeman naar De Hoop, een instelling in Dordrecht. Toen we daar binnenkwamen zei ik: „We weten niet meer wat we met hem aanmoeten.” De medewerker van De Hoop reageerde: „U bent toch dominee? Weet u dan niet dat hij meer is dan zijn problematiek? Hij is bestemd voor het Koninkrijk van God.” Als je dat weet, houd je het beter vol.”

Zelfbeeld

Ds. De Graaff adviseerde de vrijwilligers ook aan zichzelf te denken. „Er wordt van vrijwilligers ook mededogen met hun eigen situatie en met zichzelf verwacht. Wanneer je jezelf aanvaard weet door God, durf je ook jezelf te aanvaarden zoals je bent en ontstaat er een eerlijk en realistisch zelfbeeld.”

Tijdens de beantwoording van de vragen ging de predikant in op de manier van loslaten van het gezin. Hij adviseerde een bewuste beslissing te nemen om afstand van het gezin te nemen na het vertrek en „er niet eindeloos mee bezig te zijn.” En als de gedachte eraan ineens opkomt? „Als je thuis in de pan staat te roeren en de zorg voor het gezin komt boven, schuif die gedachte dan beslist aan de kant en ga er niet op in.”