Werken op koopzondag?
Erik werkt al bijna twintig jaar als slager in een supermarkt. Een gewone supermarkt in een kleine provinciestad. Hij maakt lange dagen. Voor hem is dat geen enkel probleem. Op zondag en woensdag is hij namelijk vrij, kan hij naar de kerk en heeft hij tijd voor zijn familie.
Al die jaren ging dat prima. Drie jaar geleden verloren christelijke partijen echter nipt hun meerderheid in de gemeenteraad. Erik heeft daar wel even over in gezeten. Ineens begon men in de gemeenteraad over koopzondagen. Gelukkig bleek al snel dat het Erik niet persoonlijk zou raken.
Er werden ‘maar’ vier koopzondagen aangewezen. Bovendien kon Erik met de bedrijfsleider afspraken maken. Zondagsarbeid ging nog even de deur van Erik voorbij.
Inmiddels begint de situatie nijpender te worden. En niet alleen in de provinciestad van Erik. Immers, economisch gaat het slechter. Winkeliers moeten harder hun best doen om een boterham te verdienen. Daarbij telt iedere cent, iedere klant en iedere medewerker. In rap tempo moet ook de zondag eraan geloven.
Competitie
Steeds meer raken gemeenten in een competitie verwikkeld met buurgemeenten. Iedere zondag die de provinciestad van Erik méér open kan zijn dan de omliggende gemeenten is al winst. Zo starten steeds meer gemeenten met koopzondagen. Dat begint voorzichtig. Eerst probeert men vier of twaalf koopzondagen. Daarna gaan gemeenten op zoek naar de mazen in de wet. Veel lijkt geoorloofd voor een extra koopzondag.
Natuurlijk laat de gemeenteraad vooraf onderzoeken wat klanten ervan vinden. Maar, naar de mening van werknemers wordt zelden gevraagd. De klant is immers koning en dus gaat men uit van het adagium ”U vraagt, wij draaien”. Zo simpel is het echter niet. Sinds 1 januari 2011 verplicht de Winkeltijdenwet om ook de mening van winkelpersoneel mee te wegen.
In de praktijk kwam hier tot op heden niets van terecht. Vandaar dat RMU, samen met FNV Bondgenoten, CNV Dienstenbond en christennetwerk|gmv, steeds weer bezwaar maakte tegen koopzondagen.
Samen vertegenwoordigen deze vier bonden tienduizenden werknemers in de groot- en detailhandel. Ondanks het succes van deze juridische procedures was er de wens om meer proactief te gaan werken. Gericht op het voorkomen van meer juridische procedures.
Enquête
Belangrijk adviseur van gemeenten is de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG adviseert ook vaak rondom koopzondagen.
De vier bonden hebben daarom afspraken gemaakt met de VNG. Zo is afgesproken dat de VNG in haar voorlichting aan gemeenten voortaan expliciet aandacht vraagt voor de vereiste afweging van belangen van winkelpersoneel. Daarnaast krijgen alle gemeenten een brief die aandacht vraagt voor de belangen van het winkelpersoneel.
Bij deze brief is tevens een voorbeeldenquête gevoegd, die onder winkelpersoneel kan worden uitgezet. Voorlopig wordt de mening van betrokken werknemers hopelijk meegewogen. In Den Haag lijken Rutte en Samsom van plan om gemeenten weer meer vrijheid te geven.
Blok aan het been
Ondanks de afspraken van Erik met zijn bedrijfsleider neemt de druk op Erik toe. De supermarkt moet bezuinigen en met minder personeel blijven draaien.
Ondertussen gaat de winkel ook op zondag steeds vaker open. In die situatie is een slager die niet op zondag wil werken een blok aan het been.
De auteur is manager communicatie bij de RMU.