Hebben gemeenten die vrije hand niet nu ook al?

Soms lijkt het daar wel op, maar formeel mogen gemeenten volgens de wet niet meer dan twaalf koopzondagen per jaar aanwijzen. Alleen in toeristische gemeenten mogen de winkels vaker open op zondag. De invulling die gemeenten geven aan de wettelijke ”toerismebepaling” stond de afgelopen jaren veelvuldig ter discussie. Zo zouden veel gemeenten (naar schatting stelt zeker 50 procent van de ruim 400 gemeenten ”toeristisch” te zijn) er onder het mom van toeristische aantrekkingskracht extra koopzondagen hebben doorgedrukt. De recente aanscherping onder Balkenende IV van de Winkeltijdenwet op dit punt heeft de baaierd aan procedures en rechtszaken nog niet verminderd.

Wat gaat er exact veranderen?

Zoals het er nu uitziet –bronnen laten weten dat er nog geen definitief besluit is genomen– mogen gemeenten straks zonder de eis van „substantiële en autonome toeristische aantrekkingskracht” zelf het aantal koopzondagen bepalen. Onduidelijk is nog of gemeenten daarbij ook voorzorgsmaatregelen in acht zullen moeten nemen. Bij besluiten over meer dan twaalf koopzondagen geldt op dit moment nog dat gemeenten, naast de beschikking over toeristische aantrekkingskracht, ook verschillende belangen moeten meewegen, zoals die van kleine winkeliers en winkelpersoneel. Uit onderzoek blijkt dat vooral die groepen niet zitten te wachten op meer koopzondagen. Te verwachten valt dat met name de PvdA de komende weken door vakbonden zal worden benaderd om in de nieuwe wetgeving recht te doen aan deze belangen.

Was dit besluit te verwachten?

Eigenlijk wel. In de Tweede Kamer zijn feitelijk alleen CDA, SP, ChristenUnie en SGP tegen een verruiming van het aantal koopzondagen. De overige partijen willen winkeliers alle vrijheid geven om zelf te bepalen of ze op zondag opengaan (VVD en PVV) ofwel dergelijke besluiten geheel overlaten aan gemeenten (PvdA, D66, GroenLinks, PvdD, 50Plus). Hoewel het Centraal Planbureau in 2009 concludeerde dat extra winkelopening op zondag niet leidt tot veel extra banen of meer consumenten­bestedingen –maar vooral grotere winkels bevoordeelt tegenover kleinere–, stellen de meeste partijen dat een vrije zondagsopenstelling positieve gevolgen zou hebben voor de Nederlandse economie.

Wanneer gaat de nieuwe regelgeving in?

Als VVD en PvdA erin slagen een regering te smeden –het besluit over koopzondagen is daarin nu niet bepaald het lastigste punt– zouden ze qua koopzondagen kunnen aanhaken bij een initiatiefwet die D66 en GL in 2010 op de plank legden, toen bleek dat VVD en PVV omwille van CDA en SGP even geen verruiming van het aantal koopzondagen zouden nastreven, maar gisteravond direct weer tevoorschijn haalden. In dat geval zou nieuwe wetgeving al per 1 juli 2013 van kracht kunnen zijn. Mochten VVD en PvdA zelf een wet willen schrijven, dan ligt invoering in 2014 meer voor de hand.