Dat concludeert rechercheur Menno Fritsma in een onderzoek naar „de aard en omvang van diefstal van religieus erfgoed” dat hij recent afrondde.

In de periode 2006-2010 werd een op de vier kerken in Nederland slachtoffer van diefstal, braak of inbraak. De schade bedraagt gemiddeld enkele tonnen per jaar, schrijft de onderzoeker op basis van gegevens van verzekeraars en een eigen inventarisatie. Niet in alle gevallen gaat het bij inbraak om diefstal van waardevolle religieuze objecten. Dieven hebben het ook vaak voorzien op koperen bliksem­afleiders, geld en computers.

Omdat veel kerken het financieel zwaar hebben, wordt er weinig geld besteed aan beveiliging en preventie. Tegelijkertijd beseffen veel kerkbesturen niet hoe waardevol hun bezit is, zegt Fritsma donderdag in het Reformatorisch Dagblad.

Eenvoudige voorzorgsmaatregelen kunnen voorkomen dat waardevolle objecten, zoals avondsmaalsstellen en Statenbijbels, uit kerken verdwijnen. De onderzoeker adviseert waardevolle bezittingen op te bergen op de momenten dat ze niet worden gebruikt. Een goed sleutelplan kan ook problemen voorkomen. Kerkbesturen zouden alle waardevolle bezittingen moeten beschrijven en fotograferen. Na diefstal bevordert dat de opsporing. Vooral nu veel kerken de deuren moeten sluiten, kunnen waardevolle bezittingen gemakkelijk uit het zicht verdwijnen, waarschuwt de rechercheur.

Directeur S. Kadijk van kerkenverzekeraar Donatus onderstreept het belang van goede registratie. Veel problemen zijn ook te voorkomen door „orde en netheid. Zorg voor een goed sleutelplan en geef niet te veel mensen vrij toegang tot de kerk. En waarom het avondsmaalsstel in de kerk laten staan als het maar vier keer per jaar wordt gebruikt? Laat de koster of de predikant het thuis bewaren.”

Kadijk adviseert kerkbesturen zich bewust te zijn van de risico’s en jaarlijks over het beheer van het bezit te spreken.

Voor Donatus is preventie tegen brand belangrijker dan diefstal, omdat de schade bij brand veel groter is. Dat neemt niet weg dat diefstal veel vaker voorkomt dan brand, zegt Kadijk. „Bovendien hebben de gestolen spullen uit kerken een grote emotionele waarde. Het gaat vaak om religieus erfgoed.”

Politie en justitie zouden veel actiever moeten zijn rond het thema diefstal uit kerken, zegt mr. P. A. de Lange, voorzitter van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de Protestantse Kerk in Nederland (VBK). „Bij politie en justitie ontbreekt vaak de kennis over het thema”, stelt hij in een opinieartikel dat vrijdag in het Reformatorisch Dagblad verschijnt.