De Fransman presenteerde zich donderdag tijdens een hoorzitting in Brussel aan de monetaire commissie uit het Europees Parlement. Volgende maand zullen de regeringsleiders van de vijftien EU-landen hem officieel benoemen tot opvolger van Wim Duisenberg als hoogste baas van de instelling die waakt over de waarde van ons geld. De wisseling van de wacht vindt plaats op 1 november. Trichet begint dan aan een ambtstermijn van acht jaar.

Het stabiliteitspact, met daarin normen voor de omvang van de overheidstekorten, zorgt momenteel binnen de Unie voor een stevig debat. Kernvraag daarbij: moeten de voorschriften wel of niet worden opgerekt, moet er sprake zijn van een soepele of een strikte toepassing?

Volgens de bepalingen mag het negatieve saldo de 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) niet overtreffen. De twee toonaangevende lidstaten laten het op dat punt afweten. Duitsland is in overtreding en Frankrijk lapt de oproepen tot budgettaire discipline volledig aan zijn laars. Dus informeerden de europarlementariërs bij de voor de prestigieuze baan in Frankfurt genomineerde kandidaat uitvoerig naar diens opvattingen in deze kwestie.

Zijn stellingname was geen verrassing en sloot keurig aan bij de door de nog zittende ECB-chef voortdurend uitgedragen opinie. Vertrouwen vormde een sleutelwoord in zijn antwoorden. „Het naleven van de overeenkomst wekt vertrouwen en dat is waaraan het thans vooral ontbreekt”, aldus Trichet. „Het pact bevat de spelregels zoals die voor Europa zijn vastgelegd. Wij steunen de Europese Commissie als hoedster daarvan”, vervolgde hij. En voorts: „Uiteindelijk dienen de regeringen in de raad van ministers gezamenlijk hun verantwoordelijkheid te nemen.”

De gedachte achter het laten oplopen van het tekort luidt dat op die manier de economie wordt gestimuleerd, het recept uit de jaren dertig van de vorige eeuw van de econoom Keynes. Trichet, vanaf 1993 president van de Franse nationale centrale bank, waarschuwt echter voor een averechts gevolg. Bij het negeren van het plafond treedt er een verlies van vertrouwen op, zo redeneert hij, en het negatieve effect daarvan is groter dan het positieve effect van de bestedingsimpuls.

Hij benadrukte verder: „We zijn in de EU erg moedig geweest om één munteenheid in te voeren terwijl we niet beschikken over een gemeenschappelijke begrotingspolitiek. Het stabiliteitspact maakt het mogelijk toch de vinger aan de pols te houden, doordat het voorziet in een zekere controle op het nationale beleid. Maar dat vereist wel dat we de inhoud ervan respecteren.”

De toekomstige topman van de ECB, die lof toezwaaide aan zijn voorganger, greep terug op wat hij noemde „een prachtig bijbels beeld.” „In de vette jaren moeten de lidstaten in hun begrotingen meer reserves aanleggen voor de magere jaren. Die oude wijsheid blijft van kracht.” Dan creëren zij immers ruimte om in slechtere tijden de conjunctuur via uitgavenverhoging of lastenverlichting een zetje te geven.

Zoals de overheden in de zienswijze van Trichet bijdragen tot het bevorderen van de economische groei via een gezonde financiële huishouding, zo doet de ECB dat door met behulp van het instrument van de rente te waken over de prijsstabiliteit. De Fransman bestreed de kritiek dat door absolute prioriteit toe te kennen aan bestrijding van de geldontwaarding, de rente te hoog blijft en de bedrijvigheid wordt geschaad.

„Prijsstabiliteit is juist een noodzakelijke, maar tegelijk overigens geen voldoende voorwaarde voor groei”, verklaarde de opvolger van Duisenberg. Dat gebeurt langs vier kanalen, doceerde hij. Een lage inflatie stut de koopkracht van de burgers, krikt het vertrouwen van consumenten en producenten op, zorgt voor een lage rentestand en beperkt de loonkosten. Dat alles resulteert in aantrekkende bestedingen en ondersteunt de concurrentiepositie.

Lange tijd was het aantreden van Trichet onzeker. Hij raakte verwikkeld in een juridische procedure in verband met mogelijke betrokkenheid, in de functie van topambtenaar van het ministerie van Financiën in Parijs, bij onregelmatigheden in het begin van het vorige decennium bij de bank Credit Lyonnais. Pas afgelopen juni zuiverde de rechter hem van alle blaam. Hij ging donderdag niet in op vragen over deze zaak. De affaire speelt thans rond zijn benoeming tot ECB-president geen enkele rol meer.