19.30 uur – De live-uitzending op Politiek 24 is afgelopen.

CDA-leider Sybrand Buma viel Samsom aan op de koopkracht bij de middeninkomens, D66-leider Alexander Pechtold stelde dat de PvdA van Samsom keer op keer geen verantwoordelijkheid neemt als de crisis aangepakt moet worden. Geert Wilders (PVV) verweet Samsom dat hij Nederland multicultureel wil maken. „U hoort niet in het torentje thuis, maar in het theehuis, samen met Job Cohen.”

VVD-leider en premier Mark Rutte en SP-leider Emile Roemer richtten hun pijlen veel minder op Samsom. Rutte en Roemer hadden een onderling debat over werklozen en arbeidsgehandicapten. Roemer verweet Rutte te kiezen voor straaljagers, snelwegen en subsidies op villa’s, in plaats van voor zorg, onderwijs en pensioenen.

„Hart hebben voor de samenleving, meneer Rutte, schrijf je echt met een t en niet met een d”, zei Roemer. Rutte pareerde door te stellen dat zijn programma leidt tot een half miljoen minder werklozen dan bij de SP. „Ongeveer de stad Rotterdam!”

Crisis

Ook de eurocrisis kwam opnieuw terug in het debat. Sybrand van Haersma Buma (CDA) zei dat Rutte „een probleem” heeft als hij van mening verschilt met zijn eigen minister Jan Kees de Jager (Financiën) over de vraag of het uiterste moet worden gedaan om de eurozone bijeen te houden. Rutte verzekerde dat het kabinet op één lijn zit. Hij benadrukte dat het kabinet een derde miljardenpakket voor Griekenland niet steunt.

De VVD-lijsttrekker vindt dat eurolanden in problemen er zelf alles aan moeten doen om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. „Ik ben bereid landen te helpen om uit de problemen te komen, maar dan moeten die landen zich wel aan de afspraken houden”, aldus Rutte.

PvdA-leider Samsom daagde Rutte uit aan te geven wat hij doet als Griekenland zich aan de afspraken houdt, maar desondanks nog wat extra geld of tijd nodig heeft. Volgens Rutte heeft Griekenland geen extra miljarden nodig als het de beloofde bezuinigingen en hervormingen doorvoert. Voor een beetje extra geld te lenen kunnen de Grieken gewoon de kapitaalmarkt op, aldus Rutte.

Pechtold en Wilders voerden een fel debat over Europa, zoals ze dat in de Tweede Kamer al jaren doen. Wilders wil uit de EU en Nederland een positie geven vergelijkbaar met die van Noorwegen of Zwitserland. „De Noren zitten op het zwarte goud, de Zwitsers op het zwarte geld en als we u volgen zitten wij straks op zwart zaad”, zei Pechtold.

Winnaar

Het Nederlands Debat Instituut beschouwt PVV-leider Geert Wilders als de winnaar van het lijsttrekkersdebat. Volgens directeur Roderik van Grieken wist Wilders – donderdag jarig – het best de toon te zetten en de meeste regie te voeren.

Het debat werd gekenmerkt door de grote hoeveelheid oneliners die de lijsttrekkers hadden voorbereid, aldus Van Grieken. „Maar niemand bleek in staat om op dit expertisegebied van Wilders hem naar de kroon te steken”, zei Van Grieken, die verder kritisch was over de rommelige opzet van het debat.