Maar hoe komt het dan dat ik de afgelopen maanden een aantal concerten heb bijgewoond waar het gewoon goed vol zat? In juni speelde Masaaki Suzuki in de Walburgiskerk in Zutphen een programma met Sweelinck en Bach. Druk bezocht. Goed, dat is de bekende Japanner wiens roem hem vooruitsnelt. Maar al die mensen moeten dan toch maar zin hebben in oude (orgel)-muziek. Trouwens, diezelfde Walburgis zat tijdens een marktconcert met Gijs van Schoonhoven en een onbekende Duitse blokfluitiste weer vol. Goed, dan zit je voor 2 euro op de voorste rij, maar het is wel weer klassieke muziek en de musici zijn nu niet echt wereldberoemd.

Eenzelfde ervaring had ik in Hattem, waar Jaap Zwart vier maandagavonden optrad met een solist. Opzet: Zwart bespeelt het 16e-eeuwse orgel van de Andreaskerk én een mobiel positief dat in de dooptuin staat. Een solist (barokhobo, -viool, -trompet en blokfluit) speelt tijdens een aantal onderdelen mee. Menu: muziek van componisten als Sweelinck, Bach en Pachelbel. Niet echt direct toegankelijk. Maar Zwart weet in zijn intro het publiek zodanig te enthousiasmeren –onder andere door motiefjes te laten zingen–, dat mensen terugkomen. Toegang: gratis (wel een vrijwillige bijdrage).

En dan vorige week dinsdag. Zelf zat ik ’s middags in Utrecht in een volle Geertekerk bij een klein ensemble van de bekende bas Peter Kooij. Vocale en klaviermuziek van Böhm, Bach en Telemann. Waar komen al die mensen midden op de dag vandaan? vraag je je af. Diezelfde avond speelde Winfried Bönig in de dom van Keulen het slotconcert van de zomerserie. Naar verluidt zat de kerk een uur voor tijd al afgeladen vol. Een órgelconcert, waar muziek van Widor, Vierne en Roth klinkt! Hoezo neergang van de orgelcultuur.

Natuurlijk, ik ken ook de andere verhalen. Concertorganisatoren die blij zijn met honderd bezoekers. Commissies die een opkomst van 45 man niet slecht noemen. Organisten die na uren studeren hun programma voor slechts dertig of acht (!) mensen uitvoeren. Triest.

Je vraagt je af wat het probleem dan wel het geheim is. Aan de muziek kan het niet liggen. Aan de locatie natuurlijk wel: Keulen of Leens maakt nogal wat uit. En iemands roem helpt natuurlijk een handje.

Toch is er, dunkt me, meer te zeggen. Behalve bekendheid en locatie spelen volgens mij laagdrempeligheid, toegankelijkheid en gezelligheid een grote rol. Zorg dat er wat te zien is (voor de kinderen!). Probeer de entree zo laag mogelijk te houden. Betrek de bezoekers bij je programma door een enthousiasmerende toelichting te geven. Schakel het publiek in, laat het zingen, maak het aan het lachen. Kortom: schep sfeer. En dat alles natuurlijk met behoud van kwaliteit.

Niet iedere musicus is zoals de jonge Amsterdamse pianiste Daria van den Bercken, maar er valt veel van haar te leren. Ze wil de muziek van Händel via de piano aan de man brengen. Vorige maand kreeg ze de Amsterdamprijs voor de Kunst voor de manier waarop ze dat doet. Zo liet ze zich tijdens een festival in Sao Paulo met vleugel en al de lucht in hijsen. Tijdens het Amsterdamse Grachtenfestival zette ze vorig jaar de vleugel op een aanhanger en liet zich al spelend door de binnenstad rijden. Aandacht verzekerd. En voor een concert in haar huiskamer driehoog aan de gracht ging ze gewoon de straat op om mensen persoonlijk uit te nodigen. De filmpjes zijn allemaal na te kijken.

Wat een musicus daarvan kan leren? Dat hij/zij wanneer het concertprogramma is ingestudeerd, pas op de helft is. De promotie en de presentatie vragen net zo veel aandacht. En dan blijkt dat er voor klassieke (orgel)muziek nog genoeg publiek is.


Reageren? beeldenstorm@refdag.nl