De Verenigde Naties stellen dat er in Jordanië officieel 37.000 Syrische vluchtelingen staan geregistreerd. Maar het echte getal is waarschijnlijk veel hoger. Dit komt omdat Jordaniërs zich tot vorige week financieel garant mochten stellen voor Syrische vluchtelingen. Zodoende kon men vrienden en familie vrij probleemloos Jordanië binnensluizen.

Afgelopen week echter werd dit vrij onverwachts veranderd, wat aan de Jordaans-Syrische grens tot dramatische taferelen leidde. Jordaniërs die aan de Jordaanse zijde van de grens hun Syrische familie stonden op te wachten, konden zich niet langer voor hen garant stellen en moesten met lede ogen toezien hoe hun familieleden de toegang tot het land werd geweigerd.

De vaak totaal uitgeputte Syriërs bleef vervolgens geen andere keus over dan zich te vervoegen bij een van de provisorische vluchtelingenkampen van Jordanië. Dat leverde hartverscheurende beelden op. Vluchtelingen konden niet met hun familie Jordanië binnengaan, maar ook niet terugkeren naar Syrië.

Dit nieuwe Jordaanse beleid weerspiegelt de toenemende bezorgdheid van de autoriteiten over de precieze identiteit en eventuele politieke achtergronden van de Syrische vluchtelingen. Jordanië maakt nu steeds strenger onderscheid tussen Syrische burgers die op de vlucht zijn geslagen voor het geweld in hun vaderland enerzijds, en activisten en tegenstanders van het Syrische regime anderzijds. De tegenstanders van Assad krijgen een waarschuwing dat ze zullen worden teruggestuurd zodra ze in Jordanië activiteiten tegen het regime ontplooien.

Op dit moment arriveren er dagelijks meer dan 2000 Syrische vluchtelingen in Jordanië. Zondag openden de autoriteiten daarom een groot vluchtelingenkamp in Zaatari, bij de grensstad Mafraq. Dit kamp in Zaatari heeft 2000 tenten en moet uiteindelijk zo’n 150.000 vluchtelingen kunnen herbergen. Toen de autoriteiten echter vervolgens begonnen de Syrische vluchtelingen van het oude naar het nieuwe kamp te brengen, leidde dat tot protesten van de Syriërs. De condities in Zaatari werden door hen slecht en onmenselijk genoemd.

De Jordan Times registreerde de reacties van een aantal Syrische vluchtelingen in Zaatari. De 42-jarige Abu Mohammed uit Daraa klaagde „dat ze van ons verwachten dat we onder de brandende zon in de woestijn leven, omgeven door vliegen.” Andere Syrische vluchtelingen zeiden „dat ze liever in Syrië wilden sterven als martelaar dan als vluchteling in dit kamp leven.”

Zowel het opschorten van de garantieregeling als het nieuwe vluchtelingenkamp in Zaatari heeft als doel de vluchtelingenstroom controleerbaarder te maken. De bedoeling is dat de vluchtelingen het kamp niet verlaten. De Jordaanse autoriteiten stellen „dat in Zaatari alle humanitaire voorzieningen aanwezig zijn, zodat er voor de Syriërs geen noodzaak is het kamp te verlaten.”

Met dit laatste wordt nog een ander probleem voorkomen waarover de Jordaanse media slechts aarzelend berichten. De Jordaanse politie heeft bij gelegenheid namelijk reeds traangas gebruikt om gevechten tussen Syriërs en Jordaniërs te beëindigen. Jordanië heeft al honderdduizenden Iraakse vluchtelingen, en veel Jordaniërs vrezen dat de nieuwe vluchtelingenstroom uit Syrië hun wankele economie nog verder verzwakt. Ze maken zich bovendien grote zorgen over waterschaarste.

Ongeveer 90 procent van het Jordaanse grondgebied is droog en onvruchtbaar en regen is veelal een zeldzaamheid. Vandaar dat Jordanië tien megadammen heeft voor de drinkwatervoorziening. Veel Jordaniërs vrezen echter dat er het komend jaar te weinig drinkwater zal zijn.

Arabische gastvrijheid en medemenselijkheid voor een Arabisch broedervolk is dus edel. Maar ook dit botst in de praktijk op de beperkingen van zowel de politiek als het natuurlijk milieu.