Populaire Kirchner moet nu echt aan de slag
Nadat hij zich heeft geconcentreerd op de problemen uit het verleden -het opheffen van de amnestiewetten voor de leden van de militaire dictatuur- ziet de Argentijnse president Nestor Kirchner zich geplaatst voor de problemen van het heden: de algehele economische verschraling van het eens zo welvarende land en de werkloosheid.
Het was een van de eerste dingen die Kirchner na zijn aantreden deed, de amnestiewetten van de zogenaamde Punto Final onder druk te zetten. Het leidde ertoe dat de Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon in Buenos Aires de uitlevering eiste van zo’n veertig Argentijnse oud-militairen die hadden deelgenomen aan de dictatuur. Dat een Argentijnse rechter deze week weer de vrijlating gelastte van 33 van de 40 militairen, heeft overigens eerder te maken met de Spaanse regering dan met de Argentijnse. Garzon had gevraagd de Argentijnen aan Spanje uit te leveren. Toen de regering in Spanje besloot niet om uitlevering van de Argentijnen te vragen, gaf de Argentijnse rechter opdracht 33 verdachten vrij te laten.
Kirchner heeft van meet af aan gepleit voor herziening van de amnestiewetten. Toen hij op 25 mei van dit jaar de eed aflegde als president van Argentinië, had maar 22 procent van de Argentijnen voor hem gestemd. De meesten waren bezweken voor de flamboyante oud-president Carlos Menem, maar die trok zich terug uit de strijd om het presidentschap. Daarmee ontnam hij Kirchner de kans om met een ruime overwinning aan de macht te komen en dus kon Kirchner enkel terugvallen op zijn resultaat in de eerste stemronde, toen hij ruim 22 procent van de stemmen haalde.
Kirchner moest daarmee de diepe economische en sociale crisis aanpakken zonder de uitgesproken steun van een meerderheid van de kiezers. Verder ontbrak het hem ook aan ervaring op het nationale en het internationale vlak. De nauwelijks bekende gouverneur uit de zuidelijke provincie Santa Cruz stond intussen wel voor de reusachtige taak Argentinië uit de zwaarste economische crisis ooit te helpen.
Ondertussen zegt pakweg 90 procent van de Argentijnen zich voor te kunnen stellen wel op Kirchner te stemmen. Ze vinden het optreden van de nieuwe president overtuigend, het heeft hun verwachtingen overtroffen. Kirchner is vooral geliefd door zijn atypische stijl. Hij doet verrassende dingen en begeeft zich geregeld onder het gewone volk. Niet alleen liet hij van zich horen omdat hij een voorstander is van nieuwe processen voor de beulen van de militaire junta (1976-1983), ook bindt hij de strijd aan met de corruptie in het Argentijnse politiekorps.
Maar ook in Argentinië maakt één zwaluw nog geen zomer. Kirchner moet op zijn tellen passen, zo wees een recent opinieonderzoek uit. Op de vraag welke goede sociale en economische maatregelen Kirchner al heeft genomen, bleven de meeste ondervraagde Argentijnen het antwoord schuldig. Zo kan 67,3 procent van de ondervraagden geen enkele maatregel noemen die het werkloosheidspercentage (21 procent) indamt. Liefst 78,3 procent van de Argentijnen zegt geen weet te hebben van een armoedebestrijdingplan.
Een cruciale test voor Kirchner worden de onderhandelingen met het Internationaal Monetair Fonds. Het IMF vraagt van Argentinië zijn overheidsschuld terug te brengen. Dat verkleint de budgettaire marge voor Kirchner om sterke beleidsaccenten te leggen.
Kirchner moet intussen ook brede steun zien te verwerven bij de eigenmachtige leiders van zijn ruziënde Peronistische Partij en het Congres. Kirchner geeft Menem de schuld van de recessie, die in 1998 begon en in 2001 escaleerde toen de Argentijnen massaal naar de bank holden om hun snel in waarde dalende tegoeden op te nemen. Bij rellen en plunderingen die velen nog vers in het geheugen liggen, kwamen tientallen mensen om het leven.
Tijdens zijn campagne liet Kirchner doorschemeren dat hij de regering opnieuw meer macht wil geven over de olie-industrie en de spoorwegen, die beide tijdens het presidentschap van Menem werden geprivatiseerd. Terwijl de conservatieve Menem juist de vrijemarkteconomie aanprees en nauwere banden met de VS nastreefde, mikte de centrumlinkse Kirchner tijdens de campagne op grotere regeringssteun aan de economie.
Tot op heden heeft Kirchner zich met andere activiteiten beziggehouden om zijn populariteit te handhaven. De grote test komt nu. Tegenwoordig leeft de helft van de 34 miljoen inwoners in armoede. Argentinië, ooit een van de tien rijkste landen ter wereld, sloot het jaar 2001 af met een schuld van 141 miljard dollar. De economie kromp in 2002 nog met maar liefst 11 procent. Intussen zijn er tekenen van opleving. De beurzen herstellen zich langzaam en ook de nationale munt, de peso, wint opnieuw terrein op de dollar. De inflatie lijkt onder controle te zijn, maar het werkloosheidscijfer van de beroepsbevolking ligt nog altijd op 21 procent.