Dat blijkt uit een brief van Brinkhorst aan de Tweede Kamer en uit een mondelinge toelichting die hij daar woensdag bij gaf. Volgens hem dreigt er, als er niets gebeurt, vanaf 2007 een structureel tekort aan stroom te ontstaan. Nu al hebben de elektriciteitsleveranciers te weinig reservevoorraaden, zoals bleek tijdens de hittegolf van enkele weken geleden.

Die hittegolf heeft politiek Den Haag met de neus op de feiten gedrukt. De liberalisering van de stroommarkt, die overigens nog niet is voltooid, heeft weliswaar geleid tot lagere prijzen per stroomeenheid -maar liefst 20 procent volgens Brinkhorst-, maar ook tot het afnemen van de reservecapaciteit van het Nederlandse stroomnet.

De overcapaciteit bedraagt op dit moment 23 procent. Importmogelijkheden meegerekend loopt dit zelfs op tot 40 procent. Volgens de onafhankelijke toezichthouder Dte zal deze extra capaciteit echter gestaag afnemen. Dat komt doordat de vraag naar stroom verder zal stijgen, terwijl het aanbod zal dalen.

Hoewel Brinkhorst zich nog altijd op de vlakte houdt over de verdere liberalisering van de stroommarkt, laat hij weten dat voor hem de bescherming van de consument centraal staat. Hij gaat daarom de energiebedrijven stimuleren om extra te investeren in hun piekcapaciteit. Zij zijn daar tot op heden onvoldoende toe bereid, aldus de minister.

Brinkhorst denkt niet aan subsidies of belastingaftrek, wel aan het creëren van een nieuwe markt van „betrouwbaarheidscontracten” op de stroombeurs APX. Energiebedrijven worden dan niet alleen beloond voor levering bij de top in het verbruik, maar ook voor het beschikbaar stellen van productiecapaciteit in tijden van schaarste.

Tegelijkertijd wil Brinkhorst zakelijke gebruikers in staat stellen om schade als gevolg van stroomstoringen op de energiebedrijven te verhalen. Daartoe moeten de mogelijkheden die energiebedrijven nu hebben om hun aansprakelijkheid uit te sluiten, snel worden beperkt.

Mocht zich opnieuw een noodsituatie met stroomtekorten voordoen, dan vindt Brinkhorst het onacceptabel dat „techneuten” van de energiebedrijven beschikken over wie er worden afgesloten. „Dit soort beslissingen behoort aan de politiek”, vindt hij. Hij werkt aan draaiboeken waarin de ministeriële verantwoordelijkheid duidelijk verankerd ligt.

De PvdA noemde de maatregelen van minister Brinkhorst woensdag „een stap in de goede richting.” Wel betreurt kamerlid Crone het dat nog veel onduidelijk blijft, omdat de D66-bewindsman pas in juni volgend jaar uitgewerkte plannen presenteert. Ook noemt hij het jammer dat Brinkhorst nog steeds geen standpunt inneemt over de privatisering van gas- en elektriciteitsnetwerken. Crone vreest voor „onderinvesteringen”, die weer kunnen leiden tot stroomuitval en gasexplosies.