Het Indonesische leger staat te popelen om de tanks te gaan gebruiken, die het gedeeltelijk sterk verouderde wapenarsenaal moeten vernieuwen. De tanks met een gewicht van 65 ton gaan de territoriale grenzen van Indonesië versterken, luidt de officiële verklaring van de Indonesische strijdkrachten.

Indonesië is een van de hoofdrolspelers geworden in een miniwapenwedloop in Zuidoost-Azië. Het gebrek aan zware tanks was een doorn in het oog van de Indonesische legerleiding, dat de afgelopen jaren een flinke technische achterstand ten opzichte van Singapore, Maleisië en andere buurlanden constateerde. Maar President Yudhoyono, zelf een gepensioneerd legergeneraal, was zijn oude legerkameraden trouw en verhoogde de afgelopen jaren het defensiebudget tot historische hoogte. Ook het Indonesische parlement is ervan overtuigd geraakt dat de defensiemacht structureel moet worden versterkt.

Een steen des aanstoots is echter de corruptie die in het leger nog steeds sterk aanwezig is. De beoogde aanschaf van de Nederlandse Leopardtanks was dan ook zeer omstreden. Zo circuleerden in de wandelgangen van het Indonesische parlement de afgelopen maanden vragen hoeveel de legerleiding zelf zou verdienen aan de aankoop.

Mede door deze vraagtekens in Jakarta is ook de teleurstelling over het veto van de Nederlandse Tweede Kamer zeer beperkt gebleken.

Minister van Defensie Hillen verklaarde dat Nederland nu met schone maar lege handen overblijft. Toch zijn de handen helemaal niet zo leeg. Onlangs bestelde Indonesië een supermodern fregat ter waarde van 220 miljoen euro bij Damen Schelde Naval Shipbuilding. Oorlogsschepen zullen niet zo snel tegen eigen doelen gebruikt worden, zo lijkt de redering van de Tweede Kamer, die de deal zonder morren goedkeurde. De aankoop is sterk verbonden met een nauwe relatie tussen de marines van Nederland en Indonesië. Zo zijn de Indonesïers verzekerd van een intensieve training op Nederlandse bodem om met de technologie van het schip te leren omgaan.

Maar Indonesische en buitenlandse mensenrechtenorganisaties zijn er niet van overtuigd dat het leger werkelijk een moderniseringsslag wil maken. De strijdkrachten, officieel bekend onder de naam Tentara Nasional Indonesia (TNI), hebben decennialang een cruciale rol bij de handhaving van de binnenlandse veiligheid gespeeld, en een beruchte reputatie opgebouwd in conflictgebieden zoals Atjeh en de Molukken. De onafhankelijkheid in Oost-Timor moest in 1999 tot stand komen te midden van enorm bloedvergieten, veroorzaakt door milities die werden ondersteund door het Indonesische leger. Momenteel is datzelfde leger nog steeds de baas in Papoea, dat vorige maand opnieuw een bloedige maand doormaakte. Dodelijke schietpartijen zijn bijna aan de orde van de dag in onrustige gebieden als Jayapura, Timika en Puncak Jaya.

De regering in Jakarta houdt vol dat separatisten van de Beweging Vrij Papoea achter het geweld zitten. Maar berichten doen de ronde dat zowel de Indonesische politie als het leger grote zakenbelangen in het grondstofrijke gebied heeft. De angst bij mensenrechtenorganisaties is dat de Leopards straks in Papoea terechtkomen en tegen Indonesische burgers worden gebruikt. Want ondanks de vele beloften van hervormingen, is het leger de afgelopen jaren bitter weinig veranderd. Soldaten die geweld tegen burgers gebruiken, worden weliswaar veroordeeld, maar straffen bestaan meestal uit enkele maanden cel.