„Jonge Rus kent geen angst meer voor de macht”
MOSKOU – Onverschrokken staat Joelia Pesjkova (35) met haar opvallende rode krullenbos op straat tussen de andere demonstranten die met anti-Poetinslogans langs haar lopen. „Bang? Nee, dat ben ik niet. Ik behoor tot een nieuwe, jonge generatie, die geen angst meer kent voor de macht.”
Pesjkova aarzelt even. „Hoewel, ik heb een vriend die vandaag niet is gekomen. Hij vreest dat hij straks een enorme boete moet betalen vanwege de nieuwe wet.”
De demonstratie van de Russische oppositie, een mars door Moskou, stond gisteren onder extra spanning. Maandenlang kon de oppositie vrijwel zonder problemen demonstreren. De regering tolereerde de protesten. Maar sinds de terugkeer in mei van Vladimir Poetin als president worden de duimschroeven steeds strakker aangedraaid. Op initiatief van Poetins partij Verenigd Rusland werd vorige week een wet aangenomen waardoor een demonstrant een boete kan krijgen van 300.000 roebel (7200 euro) bij deelname aan een niet-toegestaan protest.
Op het verwonden van een persoon of vernieling van iemands eigendom staat een boete die eveneens kan oplopen tot 300.000 roebel. Het gemiddelde salaris lag begin dit jaar op ruim 23.000 roebel (560 euro). Eind vorige week ondertekende Poetin de nieuwe wet, die daarmee met ongewone snelheid tot stand kwam. De voorzitter van de Doema, Sergej Narysjkin, zei dat de wet erop is gericht extremisme aan te pakken en nog altijd liberaler is dan in andere landen. Naar verluidt zijn zelfs adviseurs van de president echter kritisch over de regels.
Tijdens de betoging van vandaag leeft er angst voor provocateurs: nepdemonstranten die een reactie proberen uit te lokken bij de oppositie, in de hoop dat het protest op rellen uitloopt. Bij het vorige protest op 6 mei, aan de vooravond van Poetins presidentiële inauguratie, braken er ongeregeldheden uit en werden 400 demonstranten opgepakt.
„Beste vrienden, zij zijn bang voor ons en wij zijn niet bang voor hen”, zegt de vroegere vicepremier Boris Nemtsov echter tegen de mensenmassa.
Toch denkt Pesjkova dat de mensen beducht zijn voor nieuwe arrestaties. Ze vindt de opkomst tegenvallen. De politie schat het aantal op 18.000 mensen. De oppositie komt op 100.000. Beide partijen vermelden getallen die in het eigen voordeel spreken. Enkele demonstranten tellen 20.000 mensen. Minder dan de 50.000 tot 100.000 bij de protesten in de afgelopen wintermaanden.
„Dit komt natuurlijk door de nieuwe wet”, vervolgt Pesjkova. ,Ik weet niet of het aantal zo laag blijft. Dat moet blijken bij de volgende demonstratie.” Ze voegt eraan toe dat het vakantie is: 12 juni is een feestdag, de Dag van Rusland. „Veel mensen zitten op hun datsja (vakantiehuisje op het platteland, FA).” Maar ze koestert het huidige aantal. „Dit was onder de eerste jaren van Poetin niet mogelijk geweest.”
De mars heeft een nog meer beladen karakter door gebeurtenissen de dag en de ochtend ervoor. De politie doorzocht de huizen van enkele oppositieleiders, onder wie corruptiebestrijder Aleksej Navalny, leider van het Linkse Front Sergej Oedaltsov en televisiester Ksenia Sobtsjak. De politie maakte bekend dat de huiszoekingen plaatsvonden in het kader van de rellen op 6 mei.
De drie oppositieleiders waren met de huiszoekingen nog niet verlost van de politie. Een uur voordat het protest gisteren begon, moesten Navalny, Oedaltsov en Sobtsjak zich melden bij de onderzoekscommissie. Die ging de drie ondervragen overr de gebeurtenissen op 6 mei. Oedaltsov weigerde naar de commissie te gaan. Hij liet weten het als zijn plicht te zien om het protest te leiden. Na afloop van de mars betreedt hij het podium op de Sacharovboulevard: ,Meer dan 100.000 mensen zijn vandaag gekomen als terechtwijzing van deze repressie”, zegt hij over de hoofden. „Dit is ons antwoord op de oplichters en dieven. We zijn niet bang.”
De oppositie doopte de voorbije dagen om tot ”Hallo jaar 1937”, een verwijzing naar het jaar waarin de terreur onder Sovjetdictator Josef Stalin zijn hoogtepunt bereikte.
De politieacties moeten de deelnemers intimideren, maar een betere reclame voor de demonstratie bestaat niet, vindt de 55-jarige Aleksandr Belotserkvski. Hij staat aan de zijkant ontspannen de demonstranten te bekijken. Onder zijn oranje polo komt een wit lintje tevoorschijn. Het symbool van de Russische oppositie. „Door wat er is gebeurd zijn er meer mensen op het protest afgekomen dan was verwacht. We laten ons niet afschrikken. We willen laten zien dat we het niet eens zijn met wat er momenteel gaande is.”
Voordat Pesjkova zich aansluit bij de anderen, toont ze zich niet verrast over het optreden van de autoriteiten. „Tussen de parlementsverkiezingen in december en de presidentsverkiezingen in maart probeerde de regering met het toestaan van de protesten te laten zien hoe democratisch Rusland is. Nu met de nieuwe maatregelen toont ze echter haar ware gezicht.”