De onderzoekers hanteerden twee criteria voor ondervoeding. Iemand raakte in een halfjaar tijd onbedoeld ten minste vier kilo kwijt of degene die meewerkte aan het onderzoek was te mager. Om dat laatste vast te stellen werd de bovenarm gemeten, waarbij de grens lag bij een omtrek van 25 centimeter.

Marjolein Visser, hoogleraar gezond ouder worden aan de VU, noemde de percentages tegenover de NOS hoog. Senioren wonen steeds langer zelfstandig in hun eigen woning. Door problemen met het doen van boodschappen of het koken kunnen ze onbedoeld gewicht verliezen en achteruitgaan in gezondheid en conditie, aldus de hoogleraar. Als mogelijke andere oorzaken noemt ze pijn bij het eten, een depressie of rouwverwerking. Senioren bereiden dan geen volwaardige maaltijd, maar beperken zich bijvoorbeeld tot een kop soep.

Bij het klimmen der jaren treden veranderingen op in de smaak en de reuk. Ouderen krijgen ook sneller een vol gevoel. „Wat minder eten hoeft geen probleem te zijn, want senioren hebben minder energie nodig. Het gaat vaak mis als er andere zaken bijkomen, zoals tandproblemen of misselijkheid door medicijngebruik.” Visser maakt zich echt zorgen wanneer iemand zo weinig eet dat hij onbedoeld af gaat vallen. Een proces dat heel sluipend kan verlopen en waarbij de persoon in kwestie onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Dat zorgt voor een minder goede prognose, blijkt uit onderzoek. „Er is meer kans op een ziekenhuisopname of een heupfractuur.”

Een opvallende uitkomst van het onderzoek is dat bijna een op de drie ondervoede senioren thuiszorg ontvangt. De 65-plussers die thuiszorg krijgen, kampen volgens Visser met een of meer chronische ziekten of zijn geestelijk niet zo sterk. Daar komt bij dat thuiszorgmedewerkers vaak weinig tijd per oudere hebben en er te weinig wordt gekeken of iemand wel voldoende eet. Ondervoeding komt niet alleen in de thuissituatie voor. Van de senioren die in instellingen als ziekenhuizen en verpleeghuizen zijn opgenomen, kampt 18 tot 33 procent met ondervoeding, aldus de hoogleraar.

Het is niet de eerste keer dat het probleem onder de aandacht wordt gebracht. Zo ontwikkelden verschillende organisaties, waaronder Zorgpartners Midden-Holland, vorig jaar een folder voor hulpverleners over het herkennen van ondervoeding bij ouderen. In 2010 schonk omroep Max aandacht aan het onderwerp. Huisarts Van Essen adviseerde in het tv-programma regelmatig, op vaste momenten en gevarieerd te eten. Iemand die niet te veel tegelijk verdraagt, kan het beste dagelijks zo’n zes maaltijden nuttigen.