De JSF is een van de kandidaten om de F-16’s van de luchtmacht te vervangen. Als Nederland besluit deel te nemen aan de productie van dit Amerikaanse vliegtuig, besluit het daarmee in feite tevens om in 2010, als de F-16’s daadwerkelijk moeten worden vervangen, de benodigde JSF’s van de VS af te nemen. In dat geval zou een keuze voor de Franse Rafale of de Eurofighter nu reeds van de baan zijn.

Om de regeringsploeg goed op het besluit voor te bereiden, houden de meest betrokken bewindslieden volgende week vrijdag een presentatie van alle aspecten die met de deelname van Nederlandse bedrijven aan de verdere ontwikkeling en bouw van de JSF te maken hebben. De presentatie van Defensie, Economische Zaken en Financiën is bedoeld om „de informatiekloof met de andere ministeries te dichten”, aldus Kok.

Volgens de premier is het niet waarschijnlijk dat het kabinet op die dag reeds een besluit neemt. Wel denkt hij dat de regering nog deze maand de knoop moet doorhakken. Het vraagstuk heeft volgens hem weliswaar politieke kanten, „maar het is voor ons toch in de eerste plaats een zakelijk en technisch proces. Het is een moeilijk besluit met grote consequenties, waar we dus royaal de tijd voor moeten nemen. We willen later niet van de Tweede Kamer of het Nederlandse volk te horen krijgen: Waarom hebben jullie dit of dat formidabele aanbod nu laten lopen?”

Aan de Nederlandse deelname aan het project hangt een prijskaartje van circa 900 miljoen euro, te betalen over een periode van ongeveer acht jaar. De Nederlandse luchtvaartindustrie heeft donderdag te kennen gegeven fors te willen bijdragen op het moment dat het kabinet ook daadwerkelijk kiest voor de aankoop van de F-35 ter vervanging van de F-16. Dat besluit geeft de industrie meer zekerheid dat er straks aan de daadwerkelijke seriebouw van de gevechtsvliegtuigen kan worden verdiend. De verwachting gaat uit van ten minste 4500 toestellen, waarvoor het Nederlandse bedrijfsleven tegenorders van tussen de 8 en 10 miljard dollar tegemoet kan zien.

Voor de vervanging van de F-16 heeft het kabinet een bedrag gereserveerd van ten minste 5,5 miljard euro. De bedoeling is de huidige jachtbommenwerper vanaf 2010 geleidelijk te vervangen. Kandidaten zijn -met stip- de JSF van Lockheed, verder de Eurofighter Typhoon van het Europese consortium van vliegtuigbouwers Eads en de Rafale van het Franse Dassault.

Met zijn uitlating opent Kok de weg voor deelname aan het JSF-project. Tot nu toe had hij zich op de vlakte gehouden over een besluit. De kamerfracties van PvdA en D66 stelden tot nog toe voor een besluit over de verkiezingen heen te tillen. De Amerikanen dringen aan op een snel besluit. Zij willen in april weten welke landen er meedoen aan de ontwikkeling van het toestel. De politieke besluitvorming over deelname kost Den Haag twee maanden.