Enigszins begrijpelijk was die wrok wel. Het was immers een partijgenoot -de huidige interim-voorzitter van het CDA, B. de Vries- die Brokx zestien jaar geleden beentje lichtte. Vanaf 1977 was de rooms-katholieke Brabander staatssecretaris van Volkshuisvesting geweest, slechts onderbroken door vijftien maanden kamerlidmaatschap. In Lubbers II was hij net aan zijn derde kabinet begonnen, toen een zogenaamd amicebriefje van fractievoorzitter De Vries aan de minister-president („Gerrit doet er beter aan plaats te maken”) hem de das omdeed. Het stukje papier werd openbaar en de positie van Brokx was onhoudbaar geworden.

Achtergrond van de kwestie was de ophanden zijnde parlementaire enquête naar mogelijke fraude in de gesubsidieerde woningbouw. Volgens een rapport van de Algemene Rekenkamer zou het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) honderden miljoenen aan bouwsubsidies hebben gekregen waar het eigenlijk geen recht op had. Brokx was in deze ABP-affaire een van de hoofdverantwoordelijken.

Hij is er nooit overheen gekomen en bleef de rest van zijn leven in interviews altijd verbitterd uithalen naar degenen die hem dit hadden aangedaan. Volgens hem was het staatsrechtelijk zuiverder geweest als het vertrouwen in hem in een openbaar, parlementair debat was opgezegd.

Brokx achtte het bovendien zonneklaar dat De Vries er alles aan heeft gedaan om hem na zijn aftreden buiten de CDA-fractie te houden. In anderhalf jaar tijd vertrok er geen enkel CDA-kamerlid. „Een record”, reageerde Brokx toen. „Dat moet met bewust beleid te maken hebben gehad.”

Anderhalf jaar na zijn vertrek als bewindsman werd de in 1933 geboren christen-democraat in 1988 burgemeester van Tilburg. Een baan die premier Lubbers hem bezorgde, nadat Eindhoven niet was doorgegaan. Niemand wilde hem in Tilburg, maar Brokx wist er gaandeweg sympathie en aanzien te verwerven. Hij bleef er burgemeester tot 1997 en gaf een grote impuls aan de economische ontwikkeling van de stad, onder meer met de komst van het Japanse bedrijf Fuji. Op alle mogelijke manieren benutte Brokx zijn uitgebreide netwerk, opgebouwd als politicus in Den Haag en daarbuiten, in de talloze nevenfuncties die hij in de loop der jaren bekleedde.

De Tilburgse waardering was te danken aan een aantal eigenschappen die hem ook op het regeringspluche hadden gebracht: een tomeloze inzet, veel lef, daadkracht en gevoel voor hoe het balletje rolt. Zijn kritiek op de gang van zaken in het CDA (de fractie was te stedelijk en te veel gevuld met onervaren lieden van boven de grote rivieren) stak hij in die jaren niet onder stoelen of banken.

Brokx nam in 1997 afscheid van Tilburg en ging met pensioen, hoewel hij nog actief bleef in allerlei nevenfuncties. Met zijn partijgenoot Braks had hij gemeen dat hij een rooms-katholiek van eenvoudige, Brabantse komaf was (Brokx’ vader was kolenboer) en dat hij zich door intelligentie, ijver en ambitie naar de top wist te werken.

Geen wonder dat CDA-leider Balkenende vrijdag wees op Brokx’ grote inzet en betrokkenheid bij de partij. „Nog in oktober vorig jaar, tijdens de crisis, was hij zichtbaar als iemand die richting gaf en samenbindend wilde werken”, aldus Balkenende. „Ondanks teleurstellingen bleef hij zich tot het laatst inzetten voor de christen-democratie. Hij was iemand bij wie je zeker wist wat je aan hem had. Recht door zee, zonder omhaal van woorden.”