De 40-jarige Chen vluchtte naar de Amerikaanse ambassade om aandacht te vragen voor zijn zaak. Hij en zijn gezin zouden worden mishandeld en Chen wil in China op een veilige plek wonen en studeren. De Chinese regering stemde ermee in.

De vraag is in hoeverre China zijn beloftes nakomt, aldus experts en mensenrechtenorganisaties. „Als China de druk op dissidenten of politieke activisten vermindert, worden ze wakker en laten ze van zich horen”, zei een politiek expert in Hongkong. Volgens vrienden heeft Chen de toezeggingen van China onder druk geaccepteerd.

Volgens een anonieme Amerikaanse regeringsfunctionaris deed Chen geen verzoek om China te verlaten. Chen, bekend om zijn strijd tegen gedwongen gezinsplanning, verliet woensdag de ambassade. Hij werd vervolgens naar een ziekenhuis gebracht voor medische behandeling. Daar is hij herenigd met zijn familie.

Chens toelating tot de ambassade kwam op een gevoelig moment, vlak voor een geplande ontmoeting tussen de Verenigde Staten en China in Peking. Hillary Clinton, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, is sinds woensdag in Peking.

Clinton zei woensdag dat de VS hebben geopereerd op een manier die recht doet aan de keuzes van Chen en de waarden van de VS. China moet zich houden aan zijn belofte om Chen met rust te laten, aldus Clinton. De bewindsvrouw zei dat de VS zich het lot van Chen blijven aantrekken.

De Chinese autoriteiten zijn daarom woedend op de Amerikanen. Ze vinden dat de Verenigde Staten het publiek misleiden, omdat ze Chen nooit hadden mogen toelaten op de ambassade. „De VS moeten zich niet bemoeien met binnenlandse aangelegenheden”, aldus een woordvoerder. Het land eiste excuses en de belofte dat het niet weer zou gebeuren.

De activist voerde vlak na zijn vertrek uit de Amerikaanse ambassade via een tolk een telefoongesprek met Clinton. Volgens de regeringsfunctionaris bedankte Chen haar voor haar steun in het verleden. Door een verkeerde vertaling ontstond een kleine verwarring over het gesprek. Zo zou Chen gezegd hebben: „Ik wil u kussen”, maar volgens een vriendin zou hij iets gezegd hebben als „Ik wil u zien.”