Die stelling kwam vrijdag van Sander Luitwieler, die voor de ChristenUnie onderzoekt hoe de christelijke kernbegrippen in de Europese Unie moeten worden toegepast. Het wetenschappelijk instituut van de CU hield vrijdag in Den Haag een congres over Europa.

Binnen de antirevolutionaire traditie wordt ”publieke gerechtigheid” gezien als de kernopdracht voor het overheidshandelen. Volgens Luitwieler kan dit ook „op bovennationaal niveau”, zoals binnen de Europese Unie.

Binnen de politiek van de EU draait het vaak om de economie. Ten onrechte, meent Luitwieler. Juist vanuit de gerechtigheid kan er een betere afweging tussen verschillende belangen plaatsvinden. „Dit moet het leidende beginsel zijn, niet de wetten van de economie en de financiële markten.”

Volgens Luitwieler bevindt Europa zich op een „kruispunt”, met enerzijds een financiële crisis en tegelijk ook een legitimiteitscrisis. „Het kabinet is ook min of meer vanwege Europa gevallen. In de campagne zal dat nog vaak terugkomen.”

In de Europese wens om verder te integreren stuit de EU echter op een gebrek aan „draagvlak.” Volgens Luitwieler kan dit alleen worden bestreden als de EU zelf erkent waar ze net goed in is en dat ze de diversiteit tussen lidstaten garandeert.

Op die verschillen ging ook de Leidse universitair docent staatsrecht dr. Hans-Martien ten Napel in. Aan de hand van het gedachtegoed van de jurist Joseph Weiler bepleitte Ten Napel een „hogere vorm van tolerantie” dan alleen het omzeilen van gevoelige zaken. Als voorbeeld noemde hij de naam van God in een grondwet. „Het feit dat daarmee binnen Europa zo verschillend wordt 
omgegaan maakt het tot een belangrijk thema. Het verzwijgen daarvan is niet neutraal.”

Dezelfde Weiler constateert volgens Ten Napel geen democratisch, maar een „christelijk tekort” in Europa. Veel academici hebben geen oog voor de christelijke wortels van de EU. „Terwijl hier een belangrijke verklaring ligt voor het Europese messianisme. Samenwerking werd niet verdedigd vanwege het proces of de resultaten, maar vanwege de idealen. Nu Europa steeds meer postchristelijk is, verdwijnt ook dit messianisme.”

CU-Europarlementariër Peter van Dalen bepleitte vrijdag een „aangepaste euro” voor landen als Griekenland en Spanje. Het wetenschappelijk instituut zegde toe dit verder te onderzoeken.

Van Dalen was geïnspireerd door de gebeurtenissen in Argentinië in 2002. Dat land liet de koppeling met de dollar los en groeide vanaf 2003 met 8 procent. Hij hoopte dat dit succes kan worden herhaald. „De nu gekozen aanpak biedt geen zicht op herstel”, aldus Van Dalen. „Er zijn honderden miljaren in de economieën van de perifere landen gestopt, er zullen nog honderden miljarden volgen.”