„Stadsvernieuwing Rotterdam als tweede bombardement”
ROTTERDAM – „Rotterdam heeft een selectief geheugen. In de herinnering aan het bombardement op 14 mei 1940 wordt slechts het lege en kapotte hart van de stad benadrukt, terwijl de hele historische binnenstad die daarna verdween, als een soort tweede bombardement, er schijnbaar niet toe doet.”
Dat schrijft Willem Schinkel, socioloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, in zijn op 1 mei te verschijnen essay over het bombardement van de stad in de meidagen van 1940.
Jaarlijks verschijnt een essay dat als thema het bombardement heeft. Schinkel beschrijft de zoektocht van de Rotterdammer naar het hart van de stad. De stad verloor dat hart niet alleen bij het bombardement, maar ook nog eens met de stadsvernieuwing die daarna als een wals over de stad werd uitgerold.
Voor Schinkel vormt het bombardement op 14 mei 1940 de aanleiding om kritisch te kijken naar de manier waarop het selectieve geheugen de huidige omgang met de stedelijke ruimte legitimeert. Over die stelling vindt op 14 mei een debat plaats in De Unie.
De beroving van het oude stadshart is volgens Schinkel niet alleen te wijten aan het bombardement, maar ook aan de manier waarop de stad hierna werd opgebouwd.
„Het getroffen grondgebied werd collectief onteigend. Veel gebouwen die gespaard hadden kunnen blijven, werden gesloopt. De stad was hiermee klaar voor herinrichting, maar ondertussen beroofd van zijn geschiedenis. De kern van Rotterdam, het hart van de stad, is leeg, afwezig en niet meer te vinden of te lokaliseren. En dat komt niet alleen door het bombardement. Het stadsbestuur maakt voortdurend strategisch gebruik van het selectieve geheugen om ingrepen in de stedelijke ruimte te legaliseren”, schrijft hij. Volgens Schinkel gijzelt Rotterdam daarmee het verleden en knuffelt het dat dood in een voortdurende poging de stedelijke toekomstplannen te legaliseren. Hij noemt dat het geheugenverlies van Rotterdam.
In dat verband wijst de socioloog op het binnenstadsplan 2008-2030. Daarin wil volgens hem het stadsbestuur af van het harde mannelijke imago van de stad en worden de zogenoemde probleemwijken gelegitimeerd. De opwaardering van deze buurten heeft tot gevolg dat grote groepen minder vermogende mensen uit deze buurten vertrekken en worden vervangen door minder vermogenden.
Op 14 mei wordt in de Laurenskerk ook uniek filmmateriaal vertoond van ooggetuigen van het bombardement, de bezetting en de bevrijding. Het materiaal is samengesteld door het gemeentearchief Rotterdam.