Dat stelde dr. J. A. van den Berg dinsdag in Selbaldeburen, op het halfjaarlijkse beraad van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond met voorgangers uit de noordelijke provincies. De missionair predikant van de wijkgemeente Martinikerk in Groningen sprak voor ongeveer 25 predikanten over ”Augustinus Peregrinus”.

Vreemdelingschap is sowieso een prominent motief in de geschriften van Augustinus, aldus de Groningse predikant. In de ”Belijdenissen” is pelgrimschap echter een centraal thema, dat de kerkvader voor lezers van alle tijden in alle toonaarden uitwerkt en beschrijft. Volgens dr. Van de Berg beschrijft Augustinus in de ”Belijdenissen” zijn terugkeer naar de Bron van het leven vanuit een staat van vervreemding als iemand die van zijn plek af is.

Augustinus ziet drie oorzaken waarom hij zo vervreemd en verdwaald raakte. Allereerst noemt hij het moedwillig opvolgen van de lege lusten en seksuele begeerten. De honger naar het voldoen aan begeerten en seksuele lusten en de bewuste afkeer van het echte geestelijke voedsel, vervreemdden Augustinus volgens eigen zeggen van God. In de tweede plaats was er de jacht naar roem en carrière. Zijn opleiding tot redenaar ziet de kerkvader naderhand als een uiting van carrièredrang. Als derde oorzaak van vervreemding benoemt Augustinus de invloed van verkeerde filosofie en dwaalleer door de studie van heidense filosofen en zijn toetreding tot de stroming van het manicheïsme.

In zijn lezing maakte dr. Van den Berg allerleiactuele toepassingen. Zo vond hij dat de gereformeerde gezindte wel met Augustinus het gevaar van seksuele verleidingen erkent, maar de carrièrezucht als oorzaak van vervreemding van God minder inziet. De rol van Monica als christelijke moeder is evident en navolgenswaardig. Verder blijkt uit de ”Belijdenissen” hoe belangrijk goede identificatie­figuren zijn. Via Ambrosius –voor hem een belangrijk voorbeeld– hoort Augustinus over de beroemde redenaar Victorinus. Deze beroemde retor gaf zijn carrière op. Door discriminatie vanwege zijn christen-zijn kon hij zijn vak niet meer uitoefenen.

Augustinus biedt ook vele lessen over de praktische invulling van de pelgrimage, aldus dr. Van den Berg. Te veel rijkdom is voor de kerkvader een overbelasting. Weggeven aan armen is een ontlasting waar de gever zelf profijt van heeft, omdat de pelgrimsreis daardoor wordt vergemakkelijkt.

Dr. Van de Berg ging desgevraagd dieper in op de verhouding tussen kerk en staat zoals Augustinus die uitwerkt in ”De stad van God”. Na de bekering van keizer Constantijn de Grote kwam er een gevaarlijke ver­menging van kerk en staat in het Romeinse Rijk. Een SGP bevindt zich volgens de Groninger predikant thans in dezelfde gevarenzone. De partij kan zodanig in de ban van de macht geraken dat het oorspronkelijke getuigenis gaat verbleken.

In navolging van Augustinus wees de inleider op het belang van de kerk. De kerk is het enige stormbestendige schip dat mensen naar de overkant kan leiden. De uitdrukking ”de kerk begraven”, vindt dr. Van den Berg „ronduit verschrikkelijk.”

Een predikant stelde voor een ‘Augustinuskring’ op te richten, en daarmee te voldoen aan de eisen van de permanente scholing die de PKN wil voorschrijven. Uit verschillende reacties bleek dat aan zo’n kring in het kader van de permanente educatie nogal wat haken en ogen kleven.