De bouwlift schuift piepend omhoog langs de 38 meter hoge Lexmondse kerktoren 
–19 meter metselwerk en een spits van eveneens 19 meter– om het zoveelste vrachtje hoogwaardigheidsbekleders naar boven te takelen. Even voor de top stopt de lift en moet het gezelschap via trappen verder. „Echte kerels gaan het hele stuk te voet”, lacht Ad Breure van de Zederikse Monumentencommissie. Hij geeft zelf het goede voorbeeld. „Jammer dat het zo mistig is”, zegt projectleider Kor Nederveen op het bovenste platform. „Anders heb je hier een geweldig uitzicht. Je kunt zelfs Utrecht en Gorinchem zien.”

Medewerkers van Koninklijke Woudenberg uit Ameide zijn druk in de weer met de leien van de toren. De oude zijn verwijderd, nieuwe liggen te wachten. „Dit is Rijndekking”, vertelt Nederveen. „Elke lei heeft z’n eigen afmeting. Daardoor ziet de bedekking er heel levendig uit. Ze worden hier op maat gemaakt.” De leien worden half over elkaar op de houten toren geplaatst en vormen zo een dubbele laag. Op de hoeken wordt er lood overheen gebogen en opgesloten met een kap. „Prima beschermd tegen wind en regen.”

Cultuurwethouder Krämer plaatst een lei en kan als historicus geen genoeg krijgen van de uitleg op de toren. „Dit is veel leuker dan al die bezuinigingen.” Even later vertelt hij in uitspanning Herbergh de Drie Snoecken –pal tegenover de kerk– dat de gemeente Zederik al jaren bezig is met de opknapbeurt van alle gemeentelijke kerktorens.

„De gebouwen zijn eigendom van de hervormde kerken, de torens zijn van de gemeente. Eerder is het klokkentorentje op het dak van de kerk in Hei- en Boeicop onder handen genomen. Sinds 2004 zijn we aan het sparen voor de restauratie van de zes andere torens. Voor Zederikse begrippen is dit een megaproject.”

De afgelopen jaren heeft de gemeente 1,5 miljoen euro bij elkaar gebracht. Daarbij komt nog eens drie ton subsidie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed voor de torens in Nieuwland, Meerkerk, Tienhoven en Ameide. De torens in Leerbroek en Lexmond vielen buiten de boot, maar daar staat tegenover dat er op de aanvankelijke begroting van 1,8 miljoen flink kon worden bezuinigd. „Daarin hebben we het economisch tij dan weer mee.” Vorig jaar werd het werk aan de torens in Nieuwland, Meerkerk en Tienhoven afgerond. Dit jaar volgt fase twee van het project.

Volgens Krämer en Nederveen was de opknapbeurt van de rijksmonumenten hard nodig. Ook omdat de afgelopen jaren –in afwachting van de restauratie– alleen het hoognodige onderhoud is uitgevoerd. „Vooral de torens in Leerbroek en Lexmond zijn hard toe aan restauratie. Als we het werk in Lexmond nog langer uitstellen, laten de leien los. In Leerbroek is de balustrade door vorst losgeraakt. Daar hebben we noodvoorzieningen getroffen.”

Alle torens krijgen dezelfde behandeling: de leien daken en het loodwerk worden vernieuwd, het voegwerk wordt onder handen genomen en waar nodig wordt het metselwerk vervangen. In Leerbroek wordt bovendien het houtwerk aan de binnenkant aangepakt.

De torens in Ameide en Lexmond moeten voor de zomer klaar zijn. Het werk in Leerbroek zou in november zijn afgerond, maar dat project ondervindt vertraging nu daar een ooievaar is gesignaleerd. Krämer: „Het goede nieuws is dat die al vijf jaar geen eieren heeft gelegd.”

Na de opknapbeurt moeten de torens ten minste zestig jaar meegaan. De levensduur van de leien daken wordt geschat op tachtig tot honderd jaar.