Het aantal ouderen in de samenleving neemt fors toe. Op dit moment is zo’n 
15 procent van de Nederlanders 60 jaar 
of ouder. In 2030 geldt dat voor maar liefst 30 procent van de bevolking.

De snelle welvaartsgroei en de ontwikkelingen in de medische wetenschap dragen eraan bij dat de huidige generatie ouderen langer leeft. Senioren worden nu gemiddeld 80 jaar oud.

De leefomstandigheden van de huidige ouderen zijn ook anders. Ouderen hebben meer tijd, keuzevrijheid, geld en vrijheidsgevoel dan ooit tevoren. De huidige oudere is veelal tot op hoge leeftijd actief, zelf­standig, zelfbewust en maatschappelijk betrokken.

Toch is oud zijn in onze tijd niet altijd makkelijk. Onderzoeken laten zien dat er sprake is van negatieve beeldvorming, onder anderen van oudere werknemers. Ondanks dat ze goed functioneren, worden ze door hun leidinggevenden als minder flexibel en minder ambitieus beoordeeld.

Om dat te ondervinden, hoef je overigens nog geen zestig te zijn. Was vroeger iemand boven de 65 oud, nu worden 50-plussers al tot de senioren gerekend.

Het negatieve imago van ouderen maakt bijvoorbeeld dat je als 50-plusser maar moeilijk aan de slag komt. Veertigplussers ervaren al dat doorgroeimogelijkheden worden geblokkeerd. Dit terwijl zij nog tot 25 jaar voor de boeg hebben!

Negatief beeld

Het beeld dat vooral de jongere generatie van ouderen heeft, is niet correct. Uit onderzoek van marktonderzoeksbureau Winkle naar de vitaliteit onder 50-plussers blijkt dat ouderen zich niet minder vitaal voelen dan jongeren. Soms voelen ze zich zelfs vitaler.

Dat gegeven wordt niet erkend. Van 
de ondervraagde ouderen vindt slechts 
12 procent dat zij daarover positief worden bejegend; 30 procent vindt dat de media bijdragen aan die negatieve beeldvorming over de vitaliteit van senioren.

De helft van de geënquêteerden begrijpt verder niet waarom zij opeens senior wordt genoemd. Dat komt namelijk helemaal niet overeen met hun ervaring. Velen van hen stellen dat zij ten onrechte worden be­oordeeld op leeftijd en niet op hun mate van gezondheid, vitaliteit en persoonlijkheid.

Door als samenleving zo te denken en te schrijven over ouderen, verspillen we veel immaterieel kapitaal. Het is dan ook zaak dat we af moeten van het denken in leeftijden.

We doen er wijs aan competenties als uitgangspunt te nemen. Ouderen hebben competenties. Zij kunnen beter omgaan met emoties en een bemiddelende rol spelen waar die uit de hand lopen. Zij zijn beter in staat tot het oplossen van intermenselijke conflicten en problemen dan jongeren.

Bovendien hebben zij meer aandacht voor zachte waarden zoals aandacht en zorg. Deze immateriële bijdragen kunnen het sociale leven versterken en de verdraagzaamheid en veiligheid in de samenleving bevorderen.

Wijsheid

Aan ouderen het advies om als kundig en volwaardig deelnemer een plek te blijven opeisen in de maatschappij. Niet door jong te willen zijn of te lijken, maar door uit te gaan van eigen kracht en deskundigheid.

Er zijn voorbeelden te over van ouderen die dat beseffen en op hoge leeftijd nog bijzonder actief zijn. Te denken valt aan oud-Philipstopman Cor Boonstra (1938) of prof. Paul de Chauvigny de Blot (1924). Laatstgenoemde is honorair hoogleraar businessspiritualiteit aan Nyenrode Business Universiteit en stelt zich „even oud te voelen als de jongeren hem heen.”

De wijsheid, kennis en ervaring van ouderen verdienen een plek in de maatschappij. Zonder hun inzet staat de maatschappij stil. Dat is nu al het geval, maar in de toekomst nog veel sterker. Dan zal het per­centage 60-plussers namelijk verdubbelen.

Om daarop in te spelen en daarvan te profiteren, dienen we ouderen niet af te schrijven maar te waarderen. Het is zaak dat we ouderdom positief gaan waarderen, dat we gaan beseffen dat de vitale oudere ertoe doet. Een dergelijke houding voorkomt dat de vergrijzing ons zal opzadelen met onvoorziene en omvangrijke maatschappelijke problemen. Alleen als we zo met ons oudere kapitaal omgaan, wordt de vergrijzing verzilvering.

De auteur is ondernemer, uitgever en auteur van boek ”Het nieuwe oud”.