Basis

De Wet werken naar vermogen (WWNN) is een uitwerking van plannen die al in het regeer­akkoord stonden aangekondigd om iedereen die (deels) kan werken aan het werk te krijgen in een reguliere baan.

Door de wet, die op 1 januari 2013 in werking treedt, staat de sociale werkvoorziening straks alleen nog open voor mensen die louter in een sociale werkplaats kunnen werken. De Wajong­regeling voor jonggehandicapten is straks alleen nog toegankelijk voor jongeren die volledig arbeidsongeschikt zijn.

De grondgedachte van de wet, één regeling voor mensen die slechte kansen hebben op de arbeidsmarkt in plaats van de huidige potpourri aan regelingen, werd woensdag en gisteren, al naar gelang de politieke achtergrond, even vaak positief ontvangen als bekritiseerd.

Zo staat VVD-wethouder Kolff (Nieuwegein) te popelen om ermee van start te gaan –„we hebben als gemeenten de kansen om mensen aan het werk te krijgen veel te lang laten liggen omdat er geen prikkels waren”, terwijl SP-wethouder Ten Heeuw (Hengelo) de wet een gedrocht vindt die de huidige problemen alleen maar groter maakt. „Niets te zien van die ontschotting, we krijgen er gewoon een regeling bij.”

Banen

Wil de wet, die een bezuiniging moet opleveren van 1,8 miljard euro, een succes worden, dan is het van belang dat werkgevers de komende jaren massaal de deuren openen voor circa 70.000 werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Op zijn zachtst gezegd is het de vraag of dat gaat lukken. Woensdag vlogen het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Planbureau (CPB) elkaar hierover bijkans in de haren, omdat beide planbureaus de kansen op werk verschillend taxeren. Ook de aanwezige wetenschappers waren weinig optimistisch. Volgens hoogleraar Schippers (Universiteit Utrecht) is werken in Nederland „topsport” en is er „geen plaats voor mensen met een lage productiviteit.” Voor flexwerk en detachering zagen specialisten over het algemeen meer kansen dan voor de vaste dienstverbanden waar het kabinet op inzet.

Beloning

De idee achter de WWNV is dat mensen met een arbeidsbeperking in reguliere bedrijven aan de slag kunnen doordat werk­gevers hen onder het minimumloon mogen betalen op basis van hun werkelijke productiviteit. Gemeenten vullen het salaris verder aan met een uitkering.

Opvallend was dat ook relatief veel voorstanders van de WWNV deze zogenoemde loondispensatie liever zouden inruilen voor een ander instrument waarmee nu al veel wordt gewerkt, namelijk loonkostensubsidies. Volgens werkgever Erwin Wigbold (schoonmaaksector) zou dat het plan eenvoudiger houden en daarmee werkgevers niet onnodig afschrikken, zoals mkb-
bedrijven. „Als zij drie afkortingen lezen die ze niet kennen, haken ze af.”

Ook was er kritiek op het kabinetsplan om werknemers tijdelijk onder het minimumloon te betalen. „Dat we een wettelijk minimumloon nodig hebben is op zichzelf al gênant. Mensen daaronder betalen is nog veel erger”, stelde Laurens Tuinhout van PostNL.

Begeleiding

Veel sprekers wezen er tijdens de hoorzitting op dat de doelstelling van het kabinet om meer mensen naar regulier werk te begeleiden weliswaar goed is, maar dat de forse bezuiniging die tegelijkertijd is ingeboekt de uitvoering wel moeilijk maakt. Uit onderzoeken blijkt dat veel gemeenten vrezen in geldnood te komen door de invoering van de WWNV.

Het gevaar dat zo kan ontstaan is dat er noodgedwongen beknibbeld moet worden op begeleiding, waardoor mensen niet meer terechtkunnen in bijvoorbeeld sociale werkplaatsen, maar het óók niet lukt om op een reguliere werkplek aan de slag te komen en te blijven. Hierdoor dreigen ze tussen wal en schip te belanden.

De suggestie werd gedaan om gemeenten het geld dat ze besparen wanneer het lukt om mensen die voorheen in een uitkering zaten aan het werk te krijgen, niet direct weer af te nemen, maar nog enige tijd te laten gebruiken voor begeleiding en bemiddeling van mensen met een arbeidsbeperking.