Godsdienstvrijheid in Turkmenistan beperkt
ASJCHABAD – Mensen met verschillende religieuze achtergronden in Turkmenistan worden ernstig beknot in hun vrijheid. Dat meldde de Noorse mensenrechtenorganisatie Forum 18 vorige week in een rapport over de schending van de religieuze vrijheid in Turkmenistan.
Turkmenistan is het op een na grootste land in Centraal-Azië en voormalige Sovjetstaat. Sinds 2006 is president Goerbangoeli Berdimoechamedov er aan de macht. „Godsdienstvrijheid bestaat in Turkmenistan niet”, zo is te lezen in het rapport. Daarmee overtreedt Turkmenistan zijn eigen grondwet, maar ook internationale wetten. „Er is een groot verschil tussen wat de wet zegt en hoe de werkelijkheid is”, zo stelt het rapport. Op de ranglijst christenvervolging van Open Doors staat het overwegend islamitische land Turkmenistan op nummer 18.
De Turkmeense overheid ontkent dat ze de rechten op vrijheid van godsdienst in het land beperkt. In haar reactie op 18 november 2011 werd tegenover de mensenrechtencommissie van de VN in Genève kenbaar gemaakt dat er alleen mensen gevangenzitten „op grond van criminele activiteiten.”
Toch geeft het rapport aan „dat gemiddeld vijf van de zes gevangenen vanwege hun geloof vastzitten. Vaak zonder enige vorm van proces en onder valse beschuldigingen. In deze gevangenissen is geweld aan de orde van de dag en zijn de leefomstandigheden erbarmelijk.”
Ondanks dit alles is het onder strikte voorwaarden toegestaan om religieuze samenkomsten te houden. De overheid houdt er een controlesysteem op na, waarin elke religieuze groepering zich moet registreren. „Alleen als wordt voldaan aan bijna onhaalbare voorwaarden is het toegestaan zich te groeperen. Vaak wordt een aanvraag tot registratie afgewezen op grond van ”fouten” in de aanvraag”, zo zeggen getuigen in het rapport. In februari dit jaar stonden 128 religieuze groeperingen geregistreerd, waaronder een klein aantal protestantse groepen. Maar deze cijfers zijn niet geverifieerd. In het rapport staat bijvoorbeeld te lezen dat, „ondanks de belofte van erkenning van baptisten, de documenten die de registratie bevestigen uitblijven.” De Turkmeense geheime dienst, MSS geheten, die een grote invloed in het land heeft, ziet toe op de handhaving van de regels.
In religieuze diensten is het bijvoorbeeld verplicht te lezen uit het boek van Nijazov, de vorige president van Turkmenistan, die in dat boek zijn filosofie uiteenzet. Deze filosofie is een mengeling van islamisme, socialisme en nationalisme, met een hoog spiritueel gehalte.
De Russisch-Orthodoxe Kerk is in Turkmenistan deels geaccepteerd. Andere niet-moslims worden gedwongen openlijk hun christelijke overtuiging te ontkennen. Doen ze dat niet, dan riskeren ze ontslag of een gevangenisstraf. Open Doors meldt dat bijvoorbeeld in 2010 een voorganger van een gemeente, Ilmoerad Noerliev, onder valse voorwendselen werd gearresteerd. Hij werd veroordeeld tot vier jaar celstraf.