Een meerderheid van de Amerikanen (55 procent) denkt dat de meeste Afghanen de Amerikaanse missie in hun land niet steunen en nog meer Amerikanen (60 procent) beschouwen de oorlog in Afghanistan als zinloos, zo blijkt uit een peiling waarvan de uitslag zondag bekend werd. Nu een Amerikaanse soldaat is gearresteerd omdat hij zondag zestien Afghaanse burgers, onder wie negen slapende kinderen, zou hebben doodgeschoten, zal het bepaald niet makkelijker worden.

Zowel Republikeinen als Democraten wezen op de stress die de soldaten na jaren vechten ervaren en spraken er zich nog maar weer eens voor uit dat hun land zoals afgesproken eind 2014, zo niet eerder, uit Afghanistan vertrekt.

„Onze troepen staan onder een enorme druk in Afghanistan”, zei de voorzitter van de Democratische fractie in de Senaat, Harry Reid. „De oorlog verschilt van elke andere oorlog waarbij we betrokken zijn geweest.”

Ernstig mis

De Republikeinse Partij verzette zich tegen een snel vertrek uit Irak en keerde zich tegen de belofte die Obama in 2008 in zijn verkiezingscampagne deed dat hij de missie in Afghanistan zou beëindigen, maar veel Republikeinen schrikken er nu voor terug om voor verdere betrokkenheid bij Afghanistan te pleiten.

„Er is iets ernstig mis met onze benadering van die hele regio en ik denk dat de situatie er niet beter op wordt”, zei Newt Gingrich, een van de kandidaten voor de Republikeinse nominatie voor de presidentsverkiezingen. „We stellen de levens van jonge mannen en vrouwen in de waagschaal in een missie die eerlijk gezegd mogelijk niet uitvoerbaar is.”

Kort nadat de verdachte van de moorden van zondag zichzelf had aangegeven, betuigden Obama en andere hoge Amerikaanse overheidsvertegenwoordigers de nabestaanden van de slachtoffers hun medeleven.

Ook de Amerikaanse opperbevelhebber in Afghanistan, generaal John Allen, putte zich uit in verontschuldigingen. Of het iets zal helpen, is de vraag. De Afghaanse president Karzai is woedend. Hij sprak over de „opzettelijke moord op onschuldige burgers” en zei dat vergiffenis niet aan de orde is.

Een hoge Amerikaanse functionaris zei dat de verdachte getrouwd is en twee kinderen heeft, drie keer in Irak heeft gediend en in december naar Afghanistan werd uitgezonden.

Mogelijk zullen de spanningen door het incident zo hoog oplopen dat Obama’s naaste adviseurs zich moeten afvragen of de president de NAVO onder druk moet zetten om de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Afghanistan eerder dan eind 2014 over te dragen aan de Afghaanse regering. Panetta lijkt een dergelijk scenario niet op voorhand af te wijzen.

Ook het gebrek aan vertrouwen in Karzai bij de belangrijkste aanhangers van Obama vormt een probleem.

„De grote zwakte van Afghanistan is Karzai”, zei de Democratische senator Chuck Schumer. „Niemand lijkt hem te vertrouwen of te mogen.”

De Republikeinse senator John McCain vroeg zondag via Fox News nog wat geduld op te brengen voor Afghanistan. „Ik begrijp de frustratie en ik begrijp de woede en de zorgen”, zei hij. „Laten we niet vergeten dat de aanslagen op de Verenigde Staten van Amerika op 11 september hun oorsprong vonden in Afghanistan. En als er in Afghanistan een situatie ontstaat waarin de taliban het in de chaos kunnen overnemen, kan het land makkelijk opnieuw een basis voor al-Qaida gaan vormen om aanvallen uit te voeren op de VS.”

Nieuwe klap

De soldaat die wordt verdacht van de moordpartij op zestien Afghaanse burgers zondag is afkomstig van een van de grootste legerbases in de Verenigde Staten, Lewis-McChord in de staat Washington. De militaire krant Stars and Stripes noemde Lewis-McChord in 2010 „de meest problematische basis van het leger.” In dat jaar hadden vier soldaten van Lewis-McChord uit verveling drie Afghaanse burgers vermoord.

„Dit is een nieuwe klap voor deze gemeenschap”, zei soldaat Jared Richardson op de stoep voor een kapperszaak in de buurt van de basis. „Dit kunnen we zeker niet gebruiken.”

Lewis-McChord biedt onderdak aan ongeveer 100.000 man militair en civiel personeel. De basis heeft veel te maken gehad met zelfmoord van uit Afghanistan of Irak teruggekeerde soldaten. Vorig jaar beroofden twaalf soldaten van de basis zichzelf van het leven. Dat waren er meer dan ooit. Op de eerste dag van dit jaar schoot een 24-jarige 
Irakveteraan in het nationaal park Mount Rainier een boswachter dood, en verdronk zichzelf vervolgens in een beek.