”Genoeg van groente? Neem een appel”, staat er op een affiche bij het hoofdkantoor in Moskou. Jabloko is het Russische woord voor appel. Echt groen is de partij trouwens niet, eerder liberaal.

Presidentskandidaat Javlinski kreeg in januari te horen dat hij niet mag meedoen aan de verkiezingen komende zondag. Te veel van de 2 miljoen handtekeningen die hij indiende bij de autoriteiten zouden zijn gekopieerd.

Er zijn trouwens aanwijzingen dat ook andere kandidaten niet uitsluitend originele handtekeningen indienden. Juist daaruit blijkt volgens Jabloko het vooringenomen karakter van deze stemronde.

Partijvoorzitter Sergei Mitro­khin ziet in deze gang van zaken geen reden de campagne op te geven en vakantie te nemen. „Dit is het moment om de verkiezingen te controleren. Dat kunnen we vanuit huis niet.”

Is die controle nodig?

„Zonder toezicht wordt er zeker gefraudeerd. Is die er wel, dan zal er minder worden gerommeld. Ons doel blijft het houden van eerlijke verkiezingen. Op deze manier kunnen we daar ook aan meewerken. Zo maken we toch onze positie duidelijk.”

Bij de parlementsverkiezingen in december is veel fraude geconstateerd. Heeft men daar 
niet van geleerd?

„Nee. Zonder fraude kan het Kremlin niet winnen.”

Is ook het indienen van gekopieerde handtekeningen een vorm van fraude?

„Dat Javlinski is afgewezen, heeft daar niets mee te maken. Hij is de enige echt onafhankelijke kandidaat. Daarom is hij gevaarlijk voor Poetin. Wij hebben volle aandacht aan de verkiezingsfraude gegeven. Daarom wil het Kremlin ons buiten het systeem houden.”

Iemand zei: Op deze manier krijgt Jabloko veel meer aandacht dan wanneer ze zou meedoen in de campagne en slechts een paar procent zou halen.

Mitrokhin lacht: „Fijn dat we dan nog een paar procent krijgen. Natuurlijk zouden we veel liever aan de verkiezingen hebben deelgenomen. Maar onze rol is breder. Door ons zijn er de afgelopen maanden die grote demonstraties geweest. Voor de Russische politiek zijn die heel belangrijk.

Het blijkt dat 37 procent van de deelnemers aan de betogingen voor Jabloko stemt. De rest is communist of aanhanger van Rechtvaardig Rusland. Dus de kern van het verzet tegen Poetin zit bij ons.”

Moeten we niet concluderen dat er in Rusland gewoon geen plaats is voor oppositie?

Beslist: „Nee. In veel landen zonder democratische traditie functioneert die vandaag toch goed. Denk aan Japan, Zuid-Korea en India. Het gaat om een politieke wens.”

Ook in religieus opzicht kent Rusland het model dat de meerderheid de minderheid wegdrukt. Hoe ziet Jabloko dat?

„Is dat in rooms-katholieke landen in Europa heel anders? Daar worden andere richtingen ook als bijgeloof gezien. Verder zien wij religie en politiek als verschillende terreinen.

Bij gewone kerkleden in Rusland blijkt de invloed van het geloof op hun leven minimaal te zijn. Het blijft meestal gewoon bij rituelen.

De vertegenwoordigers van alle protestantse confessies zijn hier bij ons geweest. Het is duidelijk dat men niet tevreden is met het feit dat de orthodoxe kerk alle privileges geniet en dat media alleen over de orthodoxe kerk berichten.

Ook moslims zijn ontevreden. Zij willen gebedsruimtes bouwen en zoeken dus ruimte. Nu hebben moslims veel ruimte nodig. Die is er niet. Daar kan de overheid niet zo veel aan doen. Dat komt niet door een overheid die minderheden benadeelt.”

Toch zijn er ook wel gevallen van vooringenomen overheidsoptreden bekend.

„Dat weet ik. Het is bijvoorbeeld voorgekomen dat buitenlandse gasten van bepaalde kerken niet werden toegelaten. Die werden dus puur op grond van hun geloof geweigerd.

Overigens zijn wij van mening dat dit niet het meest actuele vraagstuk in Rusland is. Bovendien zijn het volgens ons niet de gelovigen, maar vooral de atheïsten die reden tot klagen hebben.”