Met ontzetting volgen wintersporters en niet-wintersporters het nieuws over prins Friso. Onverwacht sleurt een 30 meter brede lawine in Oostenrijk de zeer ervaren skiër over een afstand van 50 meter met zich mee.

Lech, het populaire skioord van de Oranjes, gaat gebukt onder een dik pak sneeuw. De verschillende lagen sneeuw maken het witte goedje verraderlijk, legt Bert Romani van de Nederlandse Skivereniging vanuit Milaan uit.

„Vers gevallen sneeuw heeft een andere structuur dan sneeuw die er een paar dagen ligt. Sneeuw die door de wind wordt aangevoerd, kent weer een andere vorm. De kristallen van die drie hechten zich niet aan elkaar.”

De verschillende sneeuwlagen kunnen onder het gewicht van een skiër gaan glijden. Prins Friso heeft de lawine daarom „met grote waarschijnlijkheid” zelf veroorzaakt, aldus burgemeester Ludwig Muxel van Lech. Skispecialist Romani –met 25 jaar ervaring– bevestigt deze lezing. „De meeste lawines worden veroorzaakt door skiërs zelf.”

Friso raakt bedolven onder een schuivende sneeuwbank van 30 meter breed en 50 meter lang. „Een relatief kleine lawine”, analyseert Romani. „maar groot genoeg om enorme gevolgen te hebben. Onze skicursisten verbazen zich er vaak over wat zo’n klein beetje sneeuw kan doen.”

De impact van een lawine is groot. „Iemand die wordt meegesleurd, komt in een soort wasmachine terecht. Hij heeft geen enkel gevoel van richting meer. Hij weet ook met geen mogelijkheid wat onder en boven is. Van slachtoffers is bekend dat ze spuugden om dat vast te kunnen stellen.”

Lawines eisen regelmatig slachtoffers. „Iemand die bedolven raakt, kan geen kant meer uit. Een lawine metselt een skiër volledig in. Sneeuw is best zwaar.” Haast is daarom geboden. „De overlevingskansen nemen na tien minuten met 70 tot 80 procent af. Het grootste gevaar is zuurstofgebrek. De hoeveelheid zuurstof onder de sneeuw is 0.”

De prins is na pakweg twintig minuten uit de sneeuw gegraven. Dat hij werd gereanimeerd duidt volgens Romani op zuurstofgebrek.

Een lawineslachtoffer kan alleen overleven in een eventuele luchtbel rond zijn lichaam. „Hoe meer zuurstof er zich om een slachtoffer bevindt, hoe groter zijn overlevingskans is. Moet je wachten op reddingsdiensten, dan zijn je kansen superklein.”

Prins Friso beschikte volgens de politie over een lawinepieper. „Zo’n instrument zendt continu radiogolven uit. Daarmee kun je traceren waar iemand ongeveer terecht is gekomen. Vervolgens moet je met een prikstok de exacte locatie vaststellen door net zolang te prikken totdat je weet: dit is geen steen, maar een slachtoffer.”

Oostenrijk geeft lawinegevaar weer in een schaal van 1 tot 5. „Nul bestaat niet, bij 5 is een gebied gesloten.” In Lech geldt 4. „Een verhoogd risico.” Zeker buiten de pistes is het gevaar groot. „Skiën op een piste is als zwemmen in een zwembad met badmeester. Off-piste skiën is als diepzeeduiken.” Of de tocht van Friso onverantwoord is geweest, kan Romani niet zeggen. „Daar is geen eenduidig antwoord op te geven.”

Skiën is niet ongevaarlijk. Elk jaar eist deze sport zo’n honderd levens. „Relatief weinig”, vindt Romani. „Zeker op miljoenen skiërs. Lech telt er elk jaar al 40.000.”

Een goede voorbereiding en uitrusting zijn daarom belangrijk, zeker bij het skiën buiten de pistes. Deze skiërs moeten bijvoorbeeld beschikken over een rugzak met airbags. „Kom je in een lawine terecht, dan worden je luchtzakken opgeblazen en drijf je in de sneeuwstroom naar boven. Je raakt minder snel begraven en bent sneller vindbaar.”