Het besluit tot oprichting wordt genomen door de congressen van de 19 vakbonden die zijn aangesloten bij de FNV. Dat besluit betekent niet, dat dan al de eigen bond wordt opgeheven. Er komt een overgangsperiode, waarin de voorzitter van de nieuwe vakbeweging ook FNV-voorzitter zal zijn.

De Nieuwe Vakbeweging moet bestaan uit beroepsgerichte vakorganisaties die autonoom zijn. Mensen kunnen rechtstreeks lid worden en dan aangeven bij welke van de vakorganisaties ze willen horen. Onduidelijk is nog hoe zich dat verhoudt tot de taken van de Nieuwe Vakbeweging. Ook moet nog worden vastgesteld hoe het bestuur van de Nieuwe Vakbeweging wordt gekozen.

Tot oprichting van de Nieuwe Vakbeweging werd besloten, nadat de FNV in een crisis raakte. FNV-voorzitter Jongerius stemde in met een pensioenakkoord met werkgevers en kabinet, tegen de wil van de twee grootste aangesloten bonden. De hoofdrolspelers in dat conflict, Jongerius en voorzitter Henk van der Kolk van FNV-Bondgenoten, zijn niet beschikbaar als voorzitter van de Nieuwe Vakbeweging.