De bijeenkomst was belegd door de Katholieke Universiteit Leuven en de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Heverlee (Leuven), in samenwerking met onder meer Refo500.

Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) in Rome werd geopend, een concilie dat de Rooms-Katholieke Kerk in rapport met de moderne tijd moest brengen en ook voor het eerst officieel contact zocht met niet-rooms-katholieke christenen. In 2013 is het 450 jaar geleden dat het Concilie van Trente (1545-1563) werd afgesloten, dat vooral bekend werd door zijn veroordelingen (anathema’s) van de Reformatie.

Aanleiding voor de bijeenkomst in Leuven vormde ook de presentatie van een kritische editie van de documenten van alle rooms-katholieke concilies van Trente tot en met Vaticanum II, verschenen in de serie ”Conciliorum Oecumenicorum Generaliumque Decreta” (Brepols Publishers, Turnhout). In 2014 staat in deze serie een tweedelig werk van bijna 2000 bladzijden gepland met daarin stukken van alle belangrijke kerkelijke vergaderingen vanaf de tijd van de Reformatie tot aan de assemblee van de World Communion of Reformed Churches (WCRC) in Grand Rapids (VS) in 2010.

Voorlopig is dit jaar de herdenking van Vaticanum II aan de orde. Diverse congressen staan op het programma, zoals in Duitsland (maart) en in Rome (oktober). Prof. dr. Violet Soen (Leuven) kondigde gisteren een groot internationaal congres in 2013 in Leuven over Trente aan, een samenwerkingsproject van onder meer de Katholieke Universiteit Leuven en Refo500.

Hoe oecumenisch waren de protestanten in de zestiende eeuw en daarna eigenlijk? Prof. dr. Andreas Beck (ETF) belichtte de Augsburgse Confessie (1530), de Nederlandse Geloofsbelijdenis (1561) en de Synode van Dordrecht (1618/1619). Hij concludeerde dat met name de Augsburgse Confessie een brug naar de Rooms-Katholieke Kerk wilde slaan. Over de meeste leerstellige onderwerpen was volgens opsteller Philippus Melanchthon overeenstemming met Rome.

De rooms-katholieke tegenpartij onder leiding van Johannes Eck was minder positief. De grootste verschillen tussen Rome en de protestanten betroffen volgens Eck de leerstellingen van de erfzonde, de rechtvaardiging en de visie op de kerk.

Prof. Beck zag een lichtpuntje in de opvallend positieve benadering van Joseph Ratzinger, de huidige paus Benedictus XVI, ten opzichte van de Augsburgse Confessie. Ratzinger had in 1976 de idee geopperd van een „katholieke erkenning van de Augsburger”, of beter gezegd: „de Augsburger als katholiek te beschouwen.” Prof. Beck: „Is het naïef om te hopen dat na de gezamenlijke verklaring over de rechtvaardiging in 1999 in Augsburg een officiële rooms-katholieke erkenning van de Augsburger in 2017 de volgende stap is?”