Het terrein van de aardgasbuffer in Zuidwending is streng beveiligd. Bezoek kan alleen op afspraak en op vertoon van een paspoort.

Verplicht is om de auto buiten het hek „operationeel” te parkeren. In alledaags Nederlands betekent het dat de bolide achteruit geparkeerd moet worden, zodat de bestuurder goed zicht heeft bij het wegrijden en niet tegen paaltjes of hekken rijdt.

Op het terrein buiten zijn laarzen, een overall, helm en veiligheidsbril verplicht. Aan de jas hangt een methaandetector, die waarschuwt als er een te hoge concentratie gas is vrijgekomen. Het goedje is, anders dan thuis bij het gasfornuis, reukloos en dus gevaarlijk. De mobiele telefoon moet ook binnenblijven. De Gasunie neemt geen halve maatregelen als het gaat om de veiligheid van haar bezoekers.

De wind blaast een venijnige kou in het gezicht. Zo ver het oog reikt, zijn grote stalen transportleidingen en tanks te zien. Olaf Ziggelaar, operationeel coördinator en verantwoordelijk voor de veiligheid op het terrein, vertelt hoe de gasopslag in zijn werk gaat.

„Nederland wordt op allerlei manieren van gas voorzien: via pijpleidingen vanuit Noorwegen en Rusland, door winning uit eigen bodem en door schepen die het in vloeibare vorm lossen in de nieuwe terminal op de Maasvlakte.

Al die stromen vormen samen de Nederlandse gasrotonde, waarop energieleveranciers van Nederlandse huishoudens, de industrie en het buitenland gas afnemen.”

De Groningse aardgasbuffer bestaat uit vier zoutcavernes, die zich op zo’n 1500 meter diepte in de bodem bevinden. „In de 300 meter hoge holtes, met een doorsnee van zo’n 60 meter, wordt gas bij afnemende vraag opgeslagen en als het nodig is bij plotselinge toename van de vraag naar gas ook weer uitgestoten. De Gasunie is daardoor in staat om zelfs bij een gemiddelde etmaaltemperatuur van 17 graden onder nul aan de vraag naar gas te voldoen.”

In de controlekamer is de levering van gas duidelijk te volgen. Op een groot scherm staat te lezen dat de ondergrondse aardgasopslag 600.000 kubieke meter per uur levert.

Een paar uur eerder –rond acht uur woensdagmorgen, zo laat de grafiek zien– stond de teller op zo’n 1 miljoen kubieke meter gas per uur.

„Veel mensen nemen ’s ochtends een douche”, zegt Ziggelaar. Fraai om te zien is dat hetzelfde piekmoment in de vraag naar gas zich voordeed in de avondspits van dinsdag.

„Als de burger uit zijn werk komt, wordt de temperatuur in huis wat omhoog gedraaid. Door de buffer kunnen we de vraagpieken overdag aan. In de zomer zie je die schommelingen tussen de spitsuren veel minder. Dat laat zien dat de koude weers­omstandigheden van invloed zijn op de hoogte van de piek.”

Het voordeel van het aardgasbuffercomplex in Groningen is volgens Ziggelaar de snelheid waarmee gas kan worden binnengehaald en opgeslagen in de cavernes, maar bij een plotseling stijgende vraag ook weer kan worden uitgeleverd. „We kunnen in ongeveer een kwartier tijd maximaal gas uit de caverne leveren, zo’n 1,6 miljoen kubieke meter gas per uur. Dat is ongeveer het jaarverbruik van 800 huishoudens. Wanneer de piekvraag voorbij is, schakelt het systeem om en worden de cavernes weer bijgevuld. Dat gaat met zo’n 1 miljoen kubieke meter gas per uur.”

Nog enkele duizelingwekkende cijfers: dinsdag transporteerde de Gasunie 545 miljoen kubieke meter gas, het meeste van deze eeuw in één etmaal. Daarmee neemt dinsdag ook de derde plaats aller tijden in.

„Het absolute record is nog steeds 2 januari 1997, toen er twee dagen voor de laatste Elfstedentocht 560 miljoen kuub gas door de pijpleidingen stroomde”, aldus Ziggelaar, die naar het luchtruim tuurt. Boven het terrein cirkelt een helikopter van de Gasunie die een inspectievlucht uitvoert. „Wij vliegen regelmatig over de 12.000 kilometer leidingen om ze te controleren.”

Voordat het gas daadwerkelijk Nederland in stroomt, is het al uitgebreid bewerkt. Dat hele proces speelt zich af in de tientallen pijpleidingen en tanks op het complex. „Gas dat uit de cavernes komt, moet de juiste temperatuur hebben en het vocht uit de restanten pekelwater in de cavernes moet eruitgefilterd worden. Met de temperatuur van het gas is de druk te regelen. Die is in de cavernes zo rond de 180 bar, maar op het reguliere transportnet van de Gasunie is de druk 60 bar. Allerlei compressors zorgen ervoor dat het gas onder de juiste druk uiteindelijk Nederland instroomt, op weg naar de eindgebruikers.”