Voorlezen doe je op de bank, neergevleid tussen de kussens. Dat is althans het ideaalbeeld. Zelfs Frank Korthouwer, directeur en bedenker van voorlezenopafstand.nl, noemt dat „natuurlijk het allermooiste wat er is.” Maar in de alledaagse werkelijkheid lukt het niet altijd, is zijn ervaring. „Tussen zeven en acht uur ’s avonds is het vaak spitsuur in gezinnen. Voorlezen schiet er wel eens bij in. Het zou toch leuk zijn als opa op zo’n moment even kon voorlezen?”

En dus bedacht Korthouwer Voorlezen op Afstand, een technische toepassing waarbij voorlezer en kind digitaal door hetzelfde boek bladeren, ook al wonen ze kilometers uit elkaar. Ze horen elkaar via microfoon en speakers of via de telefoon. Als beiden een webcam gebruiken, zien ze elkaar ook nog. Overigens werkt de toepassing nog niet op de iPad.

Twee prentenboeken kopen, de telefoon pakken, eventueel een webcam installeren – en je bent er ook.

„Ja. Alleen is het nu wel heel makkelijk. Je kiest een boek en je stuurt een kind met één klik een uitnodiging per e-mail. Dat spreek je van tevoren af, zodat het kind weet wanneer het online moet. Of je kiest een vaste avond en een vast tijdstip. Zo lees je in één jaar misschien wel 24 verschillende boeken voor.”

Ooit repten telefoonfabrikant Nokia en de tv-serie Sesamstraat over voorlezen op afstand. Bestaat er niet al iets dergelijks?

„In 2010 stuurde Nokia een persbericht de wereld in, sindsdien is het stil. Wel zijn er allerlei apps te koop waarmee je bijvoorbeeld een voorlezende Joep van ‘t Hek op je scherm krijgt. Maar bij Voorlezen op Afstand gaat het om live contact tussen bekenden die verder van elkaar wonen. In zo’n situatie gaan mensen vaak skypen. Een kind van 3 houdt dat niet lang vol, is na een paar minuten verveeld en gaat met lego spelen. Maar als opa voorleest, blijft zo’n kleinkind zomaar een kwartier geïnteresseerd aan de lijn.”

Opa’s, oma’s en kleinkinderen vormen de belangrijkste doelgroep?

„Denk ook aan ouders die niet elke avond bij hun kind kunnen zijn, bijvoorbeeld gescheiden ouders, een stewardess, een militair.”

Hoe kwam u op het idee van Voorlezen op Afstand?

„Met mijn bedrijf Idilio bied ik al jaren voorlezen op afstand aan, maar dan in de zakelijke markt. Denk aan een presentatie geven of samen een contract bekijken. De technologie om van een afstand informatie te delen was er dus al.”

En toch lukte het een school niet om verbinding te krijgen, vorige week tijdens de start van de Nationale Voorleesdagen, toen de zoon van Annie M. G. Schmidt op twaalf scholen tegelijk zou voorlezen.

„Naast die twaalf scholen waren er honderd scholen waar kinderboekenschrijver Rindert Kromhout voorlas. Bij één school heeft de techniek niet gewerkt. Een of andere setting stond niet goed. Nu werkt het als een zonnetje.”

U biedt op dit moment zo’n tachtig boeken aan. Hoeveel worden het er?

„Er komen elke week boeken bij. Nu hebben we boeken van Querido, Zwijsen, Leopold en Ploegsma, die vallen onder één uitgeefmaatschappij. In de toekomst gaan er zeker meer partijen meedoen. Het worden honderden boeken.”

Welke boeken komen in aanmerking?

„Elk boek dat leuk is om voor te lezen. Dat kan ook een boek zijn dat een kind uit groep 3 net kan lezen. Dan draai je het om. Dan laat het kind aan opa zien hoe goed het al kan lezen. Ik zeg trouwens niet dat het over een jaar nog alleen kinderboeken zijn. Ook voor ouderen of slechtzienden is Voorlezen op Afstand interessant.”

Voorlezen zonder webcam kan ook?

„Ja. Maar elkaar zien voegt wel iets toe. De combinatie van voorlezen en zien is echt wel de kracht van het product. Voor twee tientjes koop je al een eenvoudige webcam.”

„Ik wil dat jij hier komt”

Tijd om een kijkje te nemen op voorlezenopafstand.nl te gaan. Het aanmelden en inloggen gaat eenvoudig. Een pakket van 24 zogenaamde voorleespunten –ze zijn een jaar geldig– kost € 23,99. Met één punt is het mogelijk twee maanden lang een boek voor te lezen.

De keus valt op ”Fiet wil rennen”, een prentenboek van Bibi Dumon Tak. De platen van de tegen de wind worstelende Fiet vullen zo’n driekwart van het scherm. Eerst maar eens klikken op de button ”Verstuur een uitnodiging” en het mailadres van de voorleesopa intypen. Helaas, hij ontvangt –om onduidelijke redenen– geen e-mail. Gelukkig is er nog een andere mogelijkheid: een voorleescode invullen. Die werkt wel. Opa is inmiddels ook aan de telefoon, ziet Fiet verschijnen en leest voor.

Voorleeskleinkind luistert beteuterd. „Ik wil dat jij hier is”, zegt hij tegen de telefoon. „Ik wil dat jij hier komt voorlezen.” Maar als opa eenmaal goed op gang is en de wind aan Fiet „rukt en plukt” wordt het stil.

De pijl om een bladzijde om te slaan is alleen te zien op de computer van het kleinkind. Onhandig – het is natuurlijk de bedoeling dat de voorlezer omslaat en niet de luisteraar. Kennelijk denken ze bij Voorlezen op Afstand dat de opa’s en de oma’s altijd degenen zijn die voorleespunten kopen en initiatief nemen om voor te lezen – want de pijl staat aan de kant van degene die uitnodigt tot voorlezen.

Het euvel blijkt eenvoudig op te lossen: geef de inloggegevens aan de voorlezer, laat hem of haar een boek kiezen en de voorleescode doorgeven en ziedaar: de pijlen om door het boek te bladeren staan nu wel op het scherm van de voorlezer. Dat werkt stukken handiger.

Nu maar eens zelf voorlezer spelen. Het zoontje van vrienden in Groningen mag luisteren. Op het per sms afgesproken tijdstip ziet hij ”Het beertje Pippeloentje” van Annie M. G. Schmidt op het scherm. Verrassing: dankzij een webcam zijn hij en zijn moeder te zien in een klein schermpje rechtsboven. Dit maakt het absoluut leuker en voor frequente gebruikers is het de aanschaf van een webcam waard. Het geluid gaat nu ook –zonder zelf ingewikkelde instellingen te hoeven wijzigen– rechtstreeks via de computer, dus de telefoon is overbodig. Het heeft meteen ook een nadeel: de verbinding is duidelijk vertraagd.

Of de peuter uit Groningen in de toekomst vaker op deze manier zal worden voorgelezen is de vraag. Zijn moeder: „Ik wil niet dat hij te veel achter de computer zit. Hij kijkt nu meestal alleen een filmpje tijdens het eten koken. Als m’n moeder hem op dat moment zou willen voorlezen zou het leuk zijn. Maar waarschijnlijk kijkt hij zelf liever Bob de Bouwer.”