De ramp met de Costa Concordia schokt de maritieme sector. Velen vragen zich af hoe het mogelijk is dat zo’n geavanceerd vaartuig op deze manier schipbreuk lijdt. Het hagelwitte cruiseschip dateert uit 2005. „Het schip voldoet aan alle eisen die bij de kiellegging golden”, verklaart stelt prof. Hans Hopman. De hoogleraar scheepsontwerpen aan de TU Delft beoordeelt die eisen als voldoende.

De aandacht voor de veiligheid op cruiseschepen is de laatste jaren verschoven. „Tot zes, zeven jaar geleden was de focus gericht op reddingsmiddelen. Men realiseerde zich echter dat de overlevingskansen in een reddingsboot in een orkaan op volle zee ook beperkt zijn.”

De trend bij het ontwerpen van schepen is er daarom nu meer gericht het schip zo lang mogelijk drijvend te houden. Het uitgangspunt is: hoe meer mensen aan boord, hoe kleiner de kans mag zijn dat het zinkt.”

De Costa Concordia kent een enkelwandige, gecompartimenteerde scheepswand. „De eisen zijn erop gericht dat het schip met drie of vier vollopende, waterdichte compartimenten niet mag zinken.” Sinds 2009 zijn de eisen aangescherpt. Hopman sluit niet uit dat nog strengere regels van kracht worden, waarbij bijvoorbeeld een dubbele scheepshuid wordt geëist.

Veel rampen zijn te wijten aan zowel menselijke als technische oorzaken. Hopman vindt het te vroeg om een oorzaak aan te wijzen. „Alle ogen richten zich op de kapitein. Niet terecht. Het is waarschijnlijk een combinatie van factoren.”

Hopman wijst erop dat cruiseschepen niet voor het eerste deze route, dicht onder de kust, aflegden. „De route is niet ongebruikelijk. Blijkbaar was dit toegestaan.” De hoogleraar gaat ervan uit dat de zwarte doos meer duidelijkheid geeft over de oorzaak van de ramp. „Daarin is precies vastgelegd welke koers de Concordia heeft gevaren. En welke commando’s er in de laatste uren zijn gegeven.”

Rederijen kunnen meer doen om de veiligheid te verbeteren. „Achteraf moet je zeggen dat dit soort schepen voorzien had moeten zijn van dieptemeters die vooruit en opzij kunnen kijken. De marine en hydrografische diensten maken hier al gebruik van. Met die apparatuur had dit ongeluk voorkomen kunnen worden.”

Hopman stapt nog met een gerust hart aan boord van dergelijke cruiseschepen. „Ik zou wel eerst checken waar ik me bevind, de vluchtwegen onderzoeken en kijken waar de reddingsmiddelen zich bevinden. Maar dat brengt mijn werk met zich mee.”