Overal in Japan waar het druk is op straat vind je ze: jonge meisjes in felgekleurde jasjes die modems uitdelen. Cadeautje van Softbank BB Corp’s. Het bedrijf, een dochteronderneming van Softbank Corp, die 50,44 procent van de aandelen van Yahoo! Japan in handen heeft, geeft al maandenlang een waar fortuin weg op de Japanse straten. Softbank Corp-topman Masayoshi Son is beroemd vanwege zijn geniale en vaak riskante strategieën, maar dit keer heeft hij zichzelf overtroffen.

Elke maand stappen zo’n 200.000 Japanners over op de internettelefoon van Softbank BB. De noodzakelijke modem krijgen ze cadeau. Het heeft lokale NTT-bedrijven wakker geschud. Miljoenen van hun klanten worden onder hun neus weggekaapt. Nu gaan zelfs deze ultraconservatieve telefoonbedrijven de straat op om hun waren te promoten. Soms slechts meters verwijderd van de grote concurrent Softbank BB, die met de Yahoo!BB Phone-service een meesterslag heeft geslagen.

Internettelefoon, of VoIP (Voice over Internet Protocol), is in andere landen nog relatief onbekend. Vaak is het alleen mogelijk om met een koptelefoon en een computer te bellen. Softbank BB heeft daar een eenvoudige oplossing voor gevonden. Met een speciale modem en een ADSL-verbinding kan de gewone telefoon worden gebruikt als internettelefoon. Alle telefoonnummers over de gehele wereld zijn nu bereikbaar. Zelfs politie, brandweer, ambulances en mobiele telefoons kunnen worden gebeld. De geluidskwaliteit is hoog, de verbindingen zij betrouwbaar en stabiel.

De tarieven daarentegen zijn een fractie van wat de Japanner doorgaans betaald. Een gesprek met Nederland kost bijvoorbeeld slechts 23 yen (0,17 euro) per minuut. Traditionele bedrijven rekenen 250 yen (1,82 euro). Binnen Japan, een land tien keer zo groot als Nederland, kost een Yahoo!BB Phone-gesprek slechts 7,5 yen (0,05 euro) per drie minuten. Yahoo!BB Phone-abonnees bellen elkaar gratis.

Alan Mosher, onderzoeksleider van Probe Group in de VS, heeft onlangs de Japanse VoIP-markt onderzocht. Hij schat dat reeds 6 tot 8 procent van alle Japanse telefoongesprekken van consumenten via VoIP gaat. Volgens Mosher zijn de kosten de dragers van het Japanse succes. Hij noemt ook Softbanks unieke technologie: „Abonnees kunnen hun gewone telefoon gebruiken in plaats dat ze voor een computer moeten zitten, in een microfoon moeten praten en het gesprek over de luidsprekers van de computer horen.”

Het succes van Softbank Corp heeft tot een ware veldslag geleid. Vrijwel alle Japanse breedbandproviders brengen nu hun eigen VoIP-service op de markt. In een oogwenk is de Japanse telecommunicatiemarkt veranderd van een statische monopolie naar een chaotische vrije markt.

De gevolgen zijn ingrijpend. Het valt niet te voorspellen of de NTT-bedrijven de aanval kunnen overleven. Maar de concurrentiestrijd opent ook de weg naar nieuwe mogelijkheden: televisietelefoons met scherpe beelden, simultane transcriptie van telefoongesprekken voor slechthorenden en video’s huren en downloaden via de telefoon. Het laatste is zelfs al een realiteit in Tokio en binnen enkele maanden ook in Osaka.

Japan is de rest van de wereld ver vooruit. Vergelijk de 2,35 miljoen klanten van Yahoo! BB Phone met de paar duizend bedrijven in Nederland die gebruikmaken van VoIP. In de meeste landen is VoIP voornamelijk een technologie voor grote bedrijven. En dit is nog maar het begin. Eind mei had Japan 7,9 miljoen ADSL-lijnen. Afgelopen november waren dit er 4,6 miljoen. De grote sprong vooruit is een direct gevolg van de VoIP-campagnes.

Maar dat is op een bevolking van 127 miljoen. De potentiële markt is enorm. Vanaf de herfst krijgen IP-telefoons hun eigen telefoonnummer, zogenaamde 050-nummers. Dit vergemakkelijkt het voeren van VoIP-gesprekken nog meer.

Volgens researcher Mosher gaat NTT moeilijke tijden tegemoet. „NTT is geld aan het verliezen. Het aantal gewone telefoonverbindingen neemt af en NTT vecht om de inkomsten op peil te houden en tegelijkertijd in de kosten te snijden. Yahoo! heeft dit soort lasten -pensioen en dergelijke- niet en heeft dus veel meer speelruimte.”

Maar NTT vecht terug. Bedrijven die nog maar enkele jaren geleden hun monopolie verloren, zijn zich nu opnieuw aan het groeperen: NTT-breedbandorganisaties worden dit jaar nog bijeengebracht in één groep. Softbank BB heeft een reus wakker geschud.