Roep om excuses Holocaust laat ontdekt
DEN HAAG – Het boek is er al meer dan een halfjaar, maar plotseling ontdekt Nederland dat twee oud-ministers daarin pleitten voor excuses vanwege de „slappe houding” van de Nederlandse regering tijdens de oorlog ten aanzien van de Jodenvervolging.
Het pleidooi van de oud-ministers Borst en Zalm kwam woensdagmiddag via een groot aantal websites in het nieuws doordat PVV-leider Wilders in Kamervragen hetzelfde verzoekt: verontschuldiging voor de volgens hem „slappe houding” van de Nederlandse regering in ballingschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. „Ben ik het voor het eerst van mijn leven met Wilders eens”, constateerde oud-minister Borst (D66) woensdagmiddag.
Het pleidooi van haar en haar oud-collega Zalm (VVD) stond het afgelopen voorjaar in het boek ”Judging the Netherlands” van dr. Manfred Gerstenfeld. Hij is sinds 2000 bestuursvoorzitter van het Jerusalem Center for Public Affairs, dat het boek publiceerde. Gerstenfeld stelt dat koningin Wilhelmina en het kabinet-Gerbrandy zich passief opstelden.
Koningin Wilhelmina had in haar toespraken elke keer „met moreel gezag” een oproep moeten doen om Joodse landgenoten te helpen en te beschermen, zei Borst woensdag. „Dat heeft ze laten liggen. Omdat ze niet wilde of niet mocht, dat weet ik niet. Maar ze deed het niet.”
Borst zou het goed vinden als premier Rutte op een geschikt moment verontschuldigingen aanbiedt, bijvoorbeeld bij een toespraak tijdens een Auschwitz-herdenking of rond 4 en 5 mei.
Borst was vicepremier in het tweede paarse kabinet onder leiding van premier Kok, dat in januari 2000 al wel erkende dat de Nederlandse overheid ná de oorlog tekort was geschoten bij de opvang van Joodse bevolkingsgroep. Er was sprake van een „kille ontvangst en gebrek aan begrip voor hen die terugkwamen uit de kampen”, zei Kok toen.
Het kabinet besloot in maart van dat jaar in totaal 680 miljoen gulden beschikbaar te stellen voor oorlogsslachtoffers, waarvan 400 miljoen voor de Joodse gemeenschap.
Eerder nog dan Borst, Zalm en nu Wilders pleitte het Nederlands Auschwitz Comité voor excuses voor de houding van de regering tijdens de oorlog. Dat gebeurde toen minister Klink op 12 april 2010 zijn spijt betuigde aan Sobiboroverlevende Selma Engel-Wijnberg. Het comité wil ook dat de regering Holocaust Memorial Day (27 januari) erkent als officiële gedenkdag.
Gerstenfeld, geboren in Wenen en opgegroeid in Amsterdam, verhuisde in 1968 naar Israël. In 1999 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op een onderzoek naar “Jodendom, milieubewegingen en het milieu”.
