Havel werd in 1936 in Praag geboren als zoon van een vooraanstaand zakenman. Door deze afkomst mocht hij na de communistische machtsovername niet studeren. Zo werd Vaclav dus podiumbouwer, vanwaar hij zich opwerkte.

Hij kon nooit de neiging onderdrukken zijn gedachten op schrift te stellen. Regelmatig kwam hij op die manier in botsing met het regime. Na de Praagse Lente in 1968 kreeg hij een schrijfverbod.

In 1986 kreeg hij de Erasmusprijs. Eigenlijk had de beweging Charta ’77 de prijs moeten krijgen, maar toenmalig minister Van den Broek (Buitenlandse Zaken) en premier Lubbers dachten dat dit een te grote provocatie voor Praag zou zijn. Van den Broek wilde zelfs nog ingrijpen in de toespraak van Havel die in Rotterdam zou worden voorgelezen. Ook die zou te kritisch zijn naar het socialistische bewind. Door ingrijpen van de Tweede Kamer gebeurde dit echter niet.

In totaal zat Havel vijf jaar in de gevangenis. Zo ook in 1989, toen de wind van verandering over Oost-Europa begon te waaien. Grote groepen mensen gingen de straat op om de vrijlating van Havel te eisen. En met resultaat. De val van de Berlijnse Muur en de gevolgen maakte hij in vrijheid mee.

Na de omwenteling werd Havel president van Tsjechoslowakije. Toen moest de dichter en toneelschrijver zich met beleid gaan bezighouden. Een van de dringendste zaken werd de eenheid van het land. Als schrijver kun je daar wel een visioen bij hebben. En dat had Havel, namelijk dat Tsjechoslowakije een eenheid moest blijven. Maar zeer tegen zijn zin moest hij toezien dat in 1992 het land toch uit elkaar viel in Tsjechië en Slowakije.

Het leek erop dat deze teleurstelling voor Havel te groot was. De Tsjechische media schreven al dat er nooit een echte beleidsmaker uit hem zou groeien.

In het buitenland groeide zijn reputatie echter. De aansluiting van Tsjechië bij de NAVO (1999) en de Europese Unie (2004) gaf hem zeker voldoening. Het land had zijn plek hervonden in de Europese bakermat. Vlak voor de aansluiting bij de EU, in 2003, moest Havel terugtreden als president, omdat hij zijn maximale termijn had gehad.

Ondanks alle jaren van treiterij en tegenwerking door de communisten viel Havel op door zijn verzoenende houding. Hij was niet verbitterd of haatdragend.

Net als de Nederlandse filmmaker Theo van Gogh en de Duitse bondskanselier Helmut Schmidt zal Havel in de beeldvorming voortleven als kettingroker. In 1996 onderging hij zijn eerste operatie vanwege longkanker. De laatste jaren mocht hij echter niet meer roken.

Havel was geboren als rooms-katholiek. In de communistische tijd had hij het geloof achter zich gelaten en ook daarna presenteerde hij zich als humanist. Volgens het Nederlands Dagblad van vanochtend is in zijn toneelstukken van de laatste jaren echter te lezen dat hij zich weer gewoon naar een „voorzichtig geloof” beweegt.