Onrust tussen Koerden en christenen Syrië
DAMASCUS – Syrië wordt vaak lyrisch omschreven als een mozaïek van etniciteit en religieuze denominaties, maar in de huidige crisissituatie is die veelkleurigheid een potentieel kruitvat. In de noordoostelijke provincies van het land zijn de spanningen opgelopen tussen Koerden en Syrische christenen.
Onthullingen van klokkenluiderssite WikiLeaks in 2009 maakten duidelijk dat er al lange tijd onderhuidse spanningen waren tussen beide bevolkingsgroepen, met name in de Syrische provincie Al-Jazireh. Amerikaanse diplomaten bezochten in maart 2009 een aantal provincies in het noordoosten van Syrië en schrokken van de wrok tussen Koerden en christenen in deze regio’s. In 2005 waren de provincies het toneel van grootschalig geweld.
De christenen in de Al-Jazirehprovincie bleken een groot wantrouwen te koesteren tegen de Koerden, die ze ervan verdachten heimelijk naar autonomie te streven naar het voorbeeld van Irakees-Koerdistan. Christenen zien Koerden vooral als indringers. Tijdens de vorige eeuw heeft er een massale emigratie plaatsgevonden van vooral Turkse Koerden naar de Syrische provincie Al-Jazireh. Traditioneel vormden de christenen in deze provincie een demografische meerderheid van circa 85 procent, maar anno 2011 zijn ze een minderheid geworden van hooguit 35 procent, die leeft te midden van een Koerdische meerderheid.
De sluimerende spanningen tussen Koerden en Syrische christenen zijn de afgelopen maanden versterkt. Het is de christenen niet ontgaan dat veel Koerdische partijen en politici enkele weken geleden wegliepen van een conferentie van de Syrische oppositie in het Turkse Istanbul, omdat tijdens deze bijeenkomst Syrië werd gedefinieerd als een Arabische republiek. Dit gedrag versterkte de vermoedens van de christenen in de noordoostelijke provincies van Syrië dat de Koerden uiteindelijk autonomie of zelfs afscheiding van Syrië nastreven.
De Syrische christenen steunen in grote meerderheid het huidige Syrische regime, omdat het tragische lot van de Iraakse christenen na de val van Saddam Hussein hun bekend is. Ze vrezen een herhaling van dit scenario in Syrië. De christenen in de noordelijke provincies van Syrië die grenzen aan Irakees-Koerdistan worden met name geïntimideerd door de regionale regering van Barzani: een Iraaks-Koerdische provincie die na de Golfoorlog van 1991 semi-autonoom werd.
Deze regionale Koerdische regering begon direct na 1991 een actieve campagne van discriminatie tegen Assyrische christenen. De beruchte Peshmergamilities konden ongestraft Assyrisch land en bezittingen confisqueren. De levensomstandigheden van de Assyrische christenen in Koerdistan zijn zo zwaar dat ze iedere gelegenheid aangrijpen om te emigreren. Het lijkt een doelbewust plan om de Assyrische christenen te verdrijven en hen vervolgens te vervangen door een Koerdische bevolking.
Veel Assyriërs die in Irakees-Koerdistan leefden, emigreerden naar de noordoostelijke provincies van Syrië. De Syrische christenen in deze provincies vrezen nu voor de houding van de Koerdische meerderheid, mocht het Syrische regime ten val worden gebracht. De christenen steunen dus het Syrische regime, de Koerden voelen zich door hetzelfde regime juist sterk gemarginaliseerd. Het doet de spanningen tussen beide bevolkingsgroepen oplopen.
Afgelopen weekeinde verliep uiterst onrustig voor de christenen in Iraaks-Koerdistan. De problemen begonnen vrijdag in het stadje Zakho, waar een extremistische imam tijdens zijn vrijdagpreek een fatwa uitsprak, waarin hij aanvallen op plekken waar alcohol wordt verkocht als jihad omschreef.
Na beëindiging van het vrijdaggebed trokken groepen van honderden, voornamelijk jonge, moslims plunderend en brandstichtend door Zakho waarbij ze antichristelijke slogans scandeerden. Zeker dertig slijterijen, hotels en massagesalons werden in lichterlaaie gezet. Ze waren vrijwel alle eigendom van christelijke families.
Vervolgens verspreidden de onrust en het geweld zich naar andere plaatsen in Koerdistan. Het behoeft geen betoog dat de christenen in het noordoosten van Syrië het nieuws met ongerustheid volgden.