Het werd tijd voor een analyse van de stand van zaken, vond de organisatie lokaalmondiaal. Zij organiseerde in Amsterdam de Avond van de Buitenlandjournalistiek, met masterclasses, seminars en het Grote Toekomst van de Buitenlandjournalistiek Debat. Vanavond is het zo ver. Het evenement was al weken terug volgeboekt.

Directeur Stefan Verwer van lokaalmondiaal is er uiteraard blij mee. „Daaruit blijkt dat er wel degelijk interesse voor buitenlandjournalistiek is. Maar je zou ook kunnen concluderen dat die door veel mensen als een probleem wordt gezien.”

Wordt het een avondje somberen?

„We willen niet het bekende negatieve verhaal houden, maar juist zoeken naar nieuwe mogelijkheden voor de buitenlandjournalistiek. Nieuws is door internet overal en is razend snel geworden. Aan de journalist de taak om de vluchtigheid van dat nieuws tegen te gaan en het nieuws in de juiste kaders te zetten. Steeds meer journalisten doen dat op een crossmediale manier. Ze schrijven niet meer alleen, maar maken ook filmpjes en audiofragmenten.”

Waarom is buitenlandnieuws belangrijk?

„Om maar iets te noemen: de financiële crisis beperkt zich niet tot ons land. Maar ook de mondiale armoedeproblematiek houdt met ons verband. Als je daar iets aan wilt doen, moet je er kennis van hebben. Daarom is het belangrijk dat er informatie is. Het is belangrijk dat we in Nederland weer over de dijken heen gaan kijken.”

Zitten we daar in Nederland achter?

„Je ziet steeds meer dat de mening van de meerderheid regeert. Dat betekent bijvoorbeeld dat er op de televisie komt wat de grootste gemene deler wil. Maar de rol van journalisten is nu juist om de samenleving een spiegel voor te houden. Het is de rol van een journalist om dergelijke thema’s toch te agenderen en dat op een aantrekkelijke manier te doen.”

Naam: Jielis van Baalen

Standplaats: Caïro (Egypte)

Waarom moeten mensen in Nederland weten wat er in Egypte gebeurt?

„Egypte is een van de belangrijkste landen in het Midden-Oosten en bovendien een land op de grens tussen de Arabische wereld en het Westen.”

Hoeveel aandacht is er in de Egyptische media voor het buitenland?

„Natuurlijk wordt er hier naar het buitenland gekeken. Een goede relatie met aan de ene kant met het Westen en aan de andere kant met de Arabische bondgenoten is van levensbelang voor Egypte.”

Noem een bijzondere gebeurtenis die u hebt verslagen.

„De eerste drie dagen van de opstand in Egypte hebben op mij een diepe indruk gemaakt. Doordat ik midden in de vrijheidsdrang en de gevechten stond, ben ik zeer geraakt door de moed en de wil van met name jonge Egyptenaren, die streden voor een betere toekomst.”

Toekomst als correspondent?

„Als freelancer wordt het steeds lastiger om het hoofd boven water te houden. Kranten betalen voor artikelen, maar vaste correspondentschappen bestaan vrijwel niet meer. Mijn positie is kwetsbaar. Tijdens belangrijke gebeurtenissen sturen de Nederlandse omroepen hun mensen massaal hierheen. Wel gezellig, maar het betekent voor mij dat ik verstoken blijf van opdrachten uit Nederland. Voor mij een vorm van broodroof.”

Naam: Mark Heijster

Standplaats: Saint-André-le-Désert (Frankrijk)

Waarom moeten mensen in Nederland weten wat er in Frankrijk gebeurt?

„Of het nu gaat over pensioenen, Afghanistan of de boerka in de openbare ruimte: het is interessant om te kijken hoe andere Europese landen omgaan met vergelijkbare thema’s. Andere ervaringen en oplossingen kunnen ons blikveld verruimen.”

Hoeveel aandacht is er in de Franse media voor het buitenland?

„Er wordt hier uitgebreid verslag gedaan van de Arabische lente. Dat is natuurlijk buitenland, maar voor een Fransman historisch en cultureel gezien veel minder ‘buitenland’ dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Verder vind ik het opvallend hoe gekleurd de nieuwskeuze uit de VS is. Met enige regelmaat toont het journaal stereotiepe items over wapenbezit en vreselijk dikke kinderen.”

Noem een bijzondere gebeurtenis die u hebt verslagen.

„In 2008 heb ik vanuit de voorstad Saint-Ouen van Parijs verslag gedaan van de omstandigheden waaronder de Romazigeuners probeerden te overleven. Het verhaal was keihard, de omstandigheden waren verschrikkelijk. Dit was Frankrijk, anno 2008. Toch heb ik geen enkele foto zonder glimlach. Die levenskracht, daar word ik nog steeds stil van.”

Toekomst als correspondent?

„De krant heeft een abonnement op een persbureau. Die levert het nieuws. Ik lever de context en de kleur. Daarom heb ik er bewust voor gekozen om vanuit een andere plaats over het nieuws uit Frankrijk te schrijven. De persbureaus kiezen voor Parijs, het centrum, de grote lijnen. Ik bekijk het van een afstand en richt me op de mensen die het nieuws ondergaan.”

Naam: Nico van den Berge

Standplaats: Kampala (Uganda)

Waarom moeten mensen in Nederland weten wat er in Uganda gebeurt?

„In Uganda denken sommige mensen dat Nederland geregeld overspoeld wordt door de zee. Maar andersom leven er ook bij veel Nederlanders misverstanden over Uganda. Ik heb in Nederland wel eens de vraag gehoord of alle Ugandezen echt in bomen wonen. Mensen hebben er recht op dat zij goed begrepen worden. Daarom is het goed om nieuws uit te wisselen en te duiden.”

Hoeveel aandacht is er in de Ugandese media voor het buitenland?

„De aandacht begint toe te nemen. Maar de meeste kranten hebben hier nog steeds geen buitenlandredactie, of hoogstens een journalist die wat buitenlandse artikelen van internet plukt. Kranten zijn volledig afhankelijk van de verkoop door jongeren op straat. Dus prijken er vooral koppen in die goed verkopen.”

Noem een bijzondere gebeurtenis die u hebt verslagen.

„Uitbraak van ebola in 2007.”

Toekomst als correspondent?

„Die zie ik somber in. De budgetten in Nederland worden alleen maar kleiner. Van journalistiek alleen kan ik allang niet meer rondkomen. Ik heb er baantjes bij, zoals het vertalen van boeken. Ik hoop me te profileren als multimediajournalist en wil mijn markt uitbreiden naar Duitstalige media.”

Naam: Alfred Muller

Standplaats: Jeruzalem (Israël)

Waarom moeten mensen in Nederland weten wat er in Israël gebeurt?

„Ten eerste heeft wat in en rond Israël gebeurt invloed op gebeurtenissen in andere landen. Ten tweede is dit een uiterst interessant land. Ten derde kan niemand die de Bijbel serieus neemt om Israël heen.”

Hoeveel aandacht is er in de Israëlische media voor het buitenland?

„De Hebreeuwstalige media schenken heel weinig aandacht aan actuele zaken in het buitenland. Gebeurtenissen in het Midden-Oosten vormen een uitzondering, vooral wanneer deze invloed kunnen hebben op de relaties met Israël.”

Noem een bijzondere gebeurtenis die u hebt verslagen.

„De indrukwekkendste zaken zijn helaas negatief van aard. Bijvoorbeeld het zien van slachtoffers van geweld. Gelukkig zijn er ook veel mooie reportages. Te veel om op te noemen. Er is geen specifieke gebeurtenis die erboven uitstijgt.”

Toekomst als correspondent?

„Moeilijk te zeggen. Media die zich niet aanpassen aan de veranderingen die internet met zich meebrengt, lopen kans te verdwijnen. Journalisten moeten zich op technisch gebied voortdurend bijscholen. Verder is één ding is zeker: het Midden-Oosten gaat in de toekomst voor veel nieuws zorgen. En om te weten wat hier gebeurt, moet je hier wonen, leven en werken.”

Naam: John Klein

Standplaats: Berlijn (Duitsland)

Waarom moeten mensen in Nederland weten wat er in Duitsland gebeurt?

„Duitsland is de grote broer (of zus) van Nederland en wie wil er niet weten hoe het met zijn of haar familieleden gaat? Nederland en Duitsland zijn natuurlijk al eeuwenlang zeer sterk met elkaar verbonden op cultuur, economisch en politiek vlak. Duitsland geeft de toon aan in Europa, zeker deze dagen.”

Hoeveel aandacht is er in Duitse media voor het buitenland?

„Laat ik het via een omweg zeggen: het is me nooit opgevallen dat de aandacht van de Duitse media bij de landsgrenzen ophoudt. Natuurlijk heeft het land zijn eigen thema’s die uitgekauwd worden, zoals nu met de rechts-extreme terreurgroep. De eerste jaren is mij de aandacht voor Oost-Europa in de Duitse media opgevallen, en dat heeft mijn blikveld verruimd. En de geringe aandacht voor Nederland. Wanneer dit wel het geval is, dan de laatste jaren meestal in relatie tot Wilders.”

Noem een bijzondere gebeurtenis die y hebt verslagen.

„Grote demonstratie in de de Wit-Russische hoofdstad Minsk, vier jaar geleden.”

Toekomst als correspondent?

„Onzeker. De spoeling is dun, over Duitsland wordt veel bericht.”