Bundel veelkleurige kerstverhalen
Na ”Langverwacht” (2008) is er opnieuw een bundel kerstverhalen verschenen bij uitgeverij Mozaïek, met als titel ”Lichtjes in je ogen”. Aan deze uitgave werkten vijftien bekende en minder bekende auteurs mee. Een impressie.
De titel is een citaat uit het verhaal ”Menswording” van Maria de Jonge. Op een invoelende manier vertelt ze hoe een wijkverpleegkundige, met lichtjes in haar ogen, het stille leven van de oude meneer Kramer kleur geeft en verwarmt. Haar komst laat „het grauwe pakijs van de tijd ontdooien”; ze ziet hem als medemens en dient hem als naaste. Met dit verhaal won De Jonge vorig jaar de kerstverhalenwedstrijd van uitgeverij Mozaïek en het Reformatorisch Dagblad.
Het verhaal ”Jodenman” is opmerkelijk genoeg geschreven door Lody van de Kamp, rabbijn en auteur van onder meer ”Oorlogstranen” (2008) en ”Alleen” (2010). Hij trekt parallellen tussen het ontwrichte leven van Menno, die aan het einde van zijn leven ontdekt in werkelijkheid een Jodenkind te zijn, en het andere Jodenkind, de Verlosser. Menno is als Jood nergens meer welkom, ook niet in zijn kerk. En dan in de eenzaamheid op eerste kerstdag zoekt hij heil bij de Verlosser. Treffend tekent Van de Kamp de identiteitscrisis van Menno als „christelijke Jodenman of misschien wel Joodse christenman.” Hij biedt geen eenduidige oplossing, maar laat de hoop in de zoektocht bestaan.
Mooi van compositie en thematiek is het verhaal van Jeannette Donkersteeg, die in ”Mes” uitwerkt hoe uit het kwaad in een ver verleden iets goeds kan worden bewerkstelligd in het heden. „Vandaag is voor het verleden”, begint haar verhaal. Onderzoek in genealogie heeft soms verrassende gevolgen en op een intrigerende manier worden verleden en heden met elkaar vervlochten.
Els Florijn beschrijft in ”Brandoffer” de lugubere tegenstelling tussen Maria uit Nazareth en haar naamgenoot, de afschuwelijke nazidokter Maria uit Auschwitz, die kinderen selecteerde om te doden. Met huiveringwekkende openheid vertelt Florijn hoe een onschuldige vrouw rond de kerstdagen geslachtofferd werd voor de hoofdpersoon uit het verhaal. Voor de ik-figuur roepen Kerst en sneeuw geen beelden van genade op, maar doodsangsten en nachtmerries.
”Dichterbij” is het verhaal van Iris Boter. Het is een soort toevoeging aan haar nieuwste boek ”Wish you were here”, over bloedbanden en nabijheid, maar heeft weinig of niets met Kerst te maken. Haar stijl maakt nieuwsgierig en geeft veel ruimte aan de lezer om zelf in te vullen en mee te voelen.
”Lichtjes in je ogen” sluit af met een sprookje voor de kerstdagen van de hand van ds. Frans Willem Verbaas. Na ”Heilig vuur” (2007) en ”Sneeuw in Afrika” (2009) eens heel wat anders. „Er waren eens drie zussen…”, zo begint ds. Verbaas. Zij besloten om de week van Kerst samen door te brengen. Maar alles verandert wanneer nicht Johanna onuitgenodigd komt logeren, en met haar verblijf alle daagse beslommeringen in het perspectief van de toekomst zet.
Het voert te ver om alle bijdragen te bespreken. De verhalenbundel rondom het thema Kerst is vol variatie en afwisseling van schrijfstijl. Sommige bijdragen spelen zich alleen af op of rondom de kerstdagen in december, zoals van Van Bruggen, andere verwijzen ook naar de wezenlijke betekenis van Kerst, zoals ”En het geschiedde” van Connie van de Velde.
”Lichtjes in je ogen” wordt op de achterflap beschreven als een bundel met verhalen „die stilstaan bij dat wat Kerst waardevol maakt: warmte, verzoening en bezinning.” Met deze beschrijving wordt zowel de echte inhoud van Kerst alsook de inhoud van een aantal verhalen tekortgedaan. Gelukkig gaat Kerst dieper. Om het Lijda Hamminga na te zeggen in haar verhaal ”Verwonder je!’: „God heeft Zijn Kind ingezet”, namelijk het Kind in de kribbe. In dit licht biedt deze verhalenbundel een veelheid aan invalshoeken.
Boekgegevens
”Lichtjes in je ogen”, door Els Florijn, Lody van de Kamp, Iris Boter e.a.; uitg, Mozaïek, Zoetermeer, 2011; ISBN 978 90 239 9386 5; 154 blz.; € 15,90.
