Nederland staat economisch en sociaal op een omslagpunt, blijkt uit het rapport. Tot nu toe heeft ons land de crisis goed doorstaan, maar voor de komende jaren zijn de vooruitzichten somber. De aangekondigde bezuinigingen zullen vrijwel iedereen raken, aldus Bijl.

Als voorbeeld noemt de onderzoeker de verhoging van de eigen bijdrage in de zorg. De kans is groot dat psychiatrische patiënten deze niet kunnen betalen en op straat belanden, terwijl de afgelopen jaren zwervers juist veelal uit het straatbeeld zijn verdwenen. „Uiteindelijk is de samenleving duurder uit. We betalen de rekening dubbel.”

Ook de maatregel om te snijden in de toeslag voor de kinderopvang vindt het SCP kortzichtig. Op de korte termijn levert dit de staatskas geld op. Maar uiteindelijk leidt dit ertoe dat meer vrouwen besluiten om minder of zelfs helemaal niet meer te werken. „Hun bijdrage aan de economie loop je hierdoor mis. De maatregel is niet goed doordacht”, aldus Bijl.

Een meerderheid van de bevolking is somber gesteld over waar het met Nederland naar toe gaat. Ruim 60 procent ziet donkere wolken boven de samenleving, ook al is de overgrote meerderheid van de mensen nu nog positief gestemd over de eigen portemonnee. Het SCP benadrukt dat een omslag niet betekent dat Nederland afglijdt naar derdewereldtoestanden. „Het wordt minder leuk en minder prettig in ons land”, aldus Bijl. Vooral de lagere inkomens, die de afgelopen jaren juist een inhaalslag maakten, gaan dit merken.

Het SCP maakt iedere 2 jaar met De Sociale Staat de balans op van de samenleving. Aan de hand van kerncijfers worden ontwikkelingen geanalyseerd op de terreinen als onderwijs, arbeid, gezondheid en veiligheid. Verder wordt aandacht besteed aan onder meer de publieke opinie en het politieke klimaat.

SCP ziet donkere wolken boven samenleving

DEN HAAG (ANP) – Het SCP ziet in het tweejaarlijkse rapport De Sociale Staat van Nederland, dat woensdag naar buiten kwam, donkere wolken op komst boven de Nederlandse samenleving. Hier volgt een overzicht van de bevindingen van de onderzoekers over hoe ons land ervoor staat.

• De gevolgen van de crisis voor de burgers worden langzaam duidelijk. In 2010 was er minder werkgelegenheid en steeg de werkloosheid licht. Huishoudens gingen er 1 procent in koopkracht op achteruit. Nu, eind 2011, zijn de vooruitzichten somber. De economie groeit minder dan verwacht. De lange reeks van bezuinigingen van het kabinet-Rutte zal vrijwel iedereen raken.

• Toch gaat het in 2011 goed met Nederlandse burgers. De kwaliteit van leven is de laatste jaren vooral vooruit gegaan bij mensen met een laag inkomen, niet-westerse migranten en bij ouderen boven de 65 jaar. De verschillen tussen de verschillende bevolkingsgroepen zijn nog steeds aanzienlijk. Opleidingsniveau is hier een belangrijke indicator.

• Over de eigen financiële situatie maakt nauwelijks iemand zich zorgen. Maar ruim 60 procent van de Nederlanders is somber gestemd over waar het met de toekomst van Nederland naartoe gaat. Deze stemming is bijzonder stabiel; de Nederlander mag graag klagen en is misschien zelfs enigszins ’realiteitsresistent’: het doet er niet toe hoe het echt gaat, het gaat gewoon nooit goed.

• De basis in het onderwijs is niet op orde. Te veel leerlingen en studenten missen essentiële kennis op het gebied van taal en rekenen. De prestaties gaan eerder achteruit dan vooruit. Ruim 14 procent van de 15-jarige leerlingen is laaggeletterd, wat goede onderwijsprestaties en participatie in de samenleving in de weg staat. De lat kan hoger.

• Roken is nog steeds een van de grootste volksgezondheidsproblemen. Op het terrein van seksuele gezondheid vormen etnische groepen en asielzoekers de belangrijkste risicogroepen. Ook jongeren met een lage opleiding vormen een aandachtsgroep. Hoe lager het schoolniveau, des te eerder jongeren hun eerste seksuele ervaringen hebben met alle risico’s van dien, zoals ongewenste zwangerschappen. Bijna de helft van de Nederlanders heeft overgewicht en ongeveer 1 op de 10 is dat zeer ernstig overgewicht (obesitas).

• Sinds 2002 is het eigenwoningbezit over de gehele linie flink gestegen. Onder niet-westerse migranten steeg het aantal huiseigenaren sterker dan onder autochtonen. Zij lopen met 29 procent eigenhuizenbezit echter nog ver achter bij het landelijke percentage van 59 procent.