Het parlement moet voor zijn vertrek een pakket hervormingsmaatregelen goedkeuren. Ze zijn bedoeld om de economie te stimuleren en de staatsschuld beheersbaar te maken. Dat pakket heeft de premier immers doorgesproken met de EU-leiders. Afspraak is afspraak, zo is Silvio wel.

Punt is natuurlijk of het parlement met zo’n voorwaardelijk aanbod akkoord gaat. Er spelen twee dingen: een belangrijke deel van de Italianen is Berlusconi zat. Ze zijn nog niet vergeten hoe hij in 2008 een corruptie­proces tegen hem stopte door een omstreden wet bij parlement erdoor te drukken waardoor hijzelf als president immuniteit kreeg. Evenzo herinneren zij zich hoe een jaar geleden drie prominente leden van zijn eigen partij bij justitie in het vizier kwamen omdat zij banden hadden met de maffia. Het meest gerucht­makend was de kwestie Rubygate; de affaire die de regeringsleider gehad zou hebben met het minderjarige escortmeisje.

Maar daarnaast is het maar de vraag of iedereen in het land de noodzaak van hervormingen inziet. Een groot deel van de bevolking denkt nog steeds dat er in Brussel en Rome weliswaar hard geroepen wordt, maar vooral overdreven wordt. Wat als het parlement niet akkoord gaat met voorgestelde bezuinigingen?

Eigenlijk is de kwestie waarover Berlusconi struikelde het sop in de kool niet waard. Het ging om het goedkeuren van de jaarrekening 2010, normaal gesproken een formele zaak. Maar nu kreeg de Italiaanse premier geen meerderheid. „Acht verraders,” schreef hij op een briefje. Zij hadden hem laten vallen.

De vernedering in Rome was de derde op rij die de arrogante Berlusconi in korte tijd moest ervaren. Eerder werd hij als probleemgeval behandeld op de laatste eurotop en vorige week werd hij op de G20 onder curatele van het IMF gesteld.

De schuldenproblematiek van Italië heeft de roemruchte politicus ten val gebracht. De vraag is echter of dat dit betekent dat hij definitief van het politieke toneel verdwijnt. Als president Napolitano besluit tot nieuwe verkiezingen, zal Berlusconi niet meedoen. Maar dat is nog geen garantie dat hij voorgoed van het politiek toneel is verdwenen. In het verleden keerde hij verschillende keren terug.

Als persoon blijft de vertrekkende premier veel Italianen boeien. Ze beoordelen zijn daadkracht positief. Bovendien hebben ze diep in hun hart bewondering voor zijn machogedrag. Hij flikt wat anderen alleen in hun stoutste dromen kunnen bedenken. Ondanks de affaires blijven veel Italianen Berlusconi bewonderen. Hij heeft een zeker charisma. Juist in crisistijden doen dergelijke mannen het goed.

Toch doen de Italianen er goed aan Berlusconi nooit meer een herkansing te geven. De achterliggende jaren heeft hij vooral immoreel gedrag getoond. Juist dat aspect moet zwaar wegen. Herstel van de Italiaanse economie begint met herstel van waarden en normen. Daar past een comeback van Berlusconi niet bij.