De eerste dag van de conferentie werd afgesloten met koor- en samenzang, waarbij de cantate ”Ein feste Burg (BWV 80) van Bach werd uitgevoerd. Het was weliswaar 1 november, een rooms-katholieke feestdag, maar Luthers lied klonk er niet minder krachtig om. Misschien zelfs wel krachtiger dan een dag eerder het geval zou zijn geweest.

Die afsluiting kwam na de lezing van dr. Timothy George over Luthers omgang met de Heilige Schrift. Alleen in de weg van gebed, overdenking en aanvechting kunnen de kracht en de genade van het Woord gevonden worden. Het moet zover komen dat niet ik de Bijbel lees, maar dat de Bijbel mij leest.

Dr. George bond de hoorders, onder wie vele studenten, op het hart ook zelf op deze wijze met het Woord om te gaan. Daarbij wees hij eveneens op de noodzaak om grondig studie van het Woord te maken. Niet voor niets was Luther bewust academicus en wist hij zijn werk als wetenschapper en als gelovige in de uitleg van de Schrift te verbinden.

De tweede dag van de conferentie begon met de lezing van Gerald Bray, anglicaans theoloog en auteur van veel boeken en edities over de Reformatie. Bray sprak over het gebed bij de reformatoren en in de traditie daarna. De Reformatie gaf het gebed terug aan de gelovigen en bevrijdde het gebedsleven van standaardformuleringen die ook zonder innerlijke betrokkenheid opgezegd konden worden.

Toch vond bijvoorbeeld de Engelse kerk het noodzakelijk formuliergebeden in te voeren, om willekeur te voorkomen en kerkleden en ambtsdragers te helpen bij het bidden. Ook daar kwam kritiek op, met name van puriteinse zijde. Bray pleite voor een combinatie van beide voor vandaag, zeker in het licht van een ontwikkeling waarbij iedere voorganger maar raak kan bidden en de meeste vreemde dingen in het gebed worden gezegd, en dat alles onder het argument dat het uit de Geest is en er dus niets van mag worden gezegd. Brays grote kennis, zijn openhartige vroomheid en zijn Britse humor zorgden voor een opbouwende en onderhoudende toespraak.

Mijn eigen lezing ging over ”Een nieuwe manier van sterven”. De boodschap van Luther veranderde de manier waarop mensen stierven en de omgang met de dood en de doden fundamenteel. Voordat de boodschap van genade herontdekt was, was de gelovige druk bezig op allerlei manier zekerheden voor het eeuwig heil op te bouwen, zonder ooit tot die zekerheid te kunnen komen. Het dogma van het vagevuur betekende dat die gelovige ook een verantwoordelijkheid had voor de gestorvenen. Dat alles veranderde met Luther radicaal. Het sola gratia gaf de zekerheid van het heil, en de verwerping van de leer van het vagevuur betekende rust en troost, maar gaf ook ruimte om zorg aan de levenden in plaats van aan de doden te geven.

Dr. Timothy George heeft met Beeson Seminary een duidelijk doel voor ogen. Hij houdt het aantal studenten bewust onder de 200, om de kwaliteit te waarborgen. Verhoudingsgewijs zijn er veel docenten voor een beperkt aantal studenten. Dat kost wat, maar het levert volgens George veel meer op.

Een andere manier om zijn studenten te vormen, is hen met sprekers in contact te brengen. Zo werd elke spreker tijdens de conferentie bij de maaltijd steeds toegewezen aan een tafel met verder alleen studenten. Dat is beter dan dat wetenschappers apart aan een tafeltje gaan zitten.

Zo vroeg ik de studenten aan mijn tafel –nadat ik een lading vragen van hen beantwoord had– waarom ze voor Beeson Seminary kozen. De redenen waren duidelijk en unaniem. Het onderwijs is wetenschappelijk en Bijbels, gericht op dienst en verkondiging, de docenten zijn overtuigd christen en komen uit verschillende werelddelen en Beeson is ”interdenominational”, en dus niet aan één kerk gebonden.

Dat dit laatste voor hen belangrijk is, geeft stof tot nadenken. Zeker na een conferentie over de spiritualiteit van de Reformatie, waarbij herhaaldelijk gesteld werd dat gezonde spiritualiteit alleen in de gemeenschap van de kerk kan overleven.

Deze week had in Birmingham, Alabama, een tweedaagse Refo500-conferentie plaats over de spiritualiteit van de Reformatie. Donderdag het slot van een verslag.