De reacties in Jemen op de meest recente resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, waarin de vijftien leden van deze raad alle partijen in Jemen unaniem opriepen hun gewelddadigheden onmiddellijk te staken, waren veelzeggend. In de Jemenitische hoofdstad Sanaa braken de hevigste gevechten uit sinds maanden.

President Abdullah Saleh beloofde reeds drie keer zijn macht te zullen overdragen aan een interim-regering, om vervolgens evenzoveel malen op zijn belofte terug te komen. De afgelopen zomer leek het uitgelezen moment voor zijn vertrek, toen Saleh maandenlang in Saudi-Arabië verbleef om te herstellen van de gevolgen van een mislukte aanslag op zijn leven.

Het Westen had Saudi-Arabië gevraagd te proberen enige orde te scheppen in de Jemenitische chaos, maar het valt nog te bezien of dit verstandig was. Het Saudische koninkrijk heeft een eigen agenda in Jemen die vooral gedicteerd wordt door de angst voor Iran en vijandigheid tegenover de sjiitische Huthirebellen in het noorden van Jemen.

De problemen in Jemen zijn zo oud als de Jemenitische staat zelf. President Saleh bleek een ware overlevingskunstenaar te zijn dankzij een uitgekiende verdeel-en-heerspolitiek, met als doel zijn macht te bestendigen.

Probleem in Jemen was van oudsher dat het grootste gedeelte van de provincies zich volkomen onttrok aan het gezag van de centrale regering. Stam­oudsten vervingen in deze provincies dit ontbrekende staatsgezag en loyale stammen kregen daarbij grote bedragen als smeergeld uit de schatkist, die zo steeds leger werd.

Jemen combineert de gevaarlijkste kenmerken van Libië (een vaak gewelddadige tribale rivaliteit) met de zwartste eigenschappen van Irak (dodelijk geweld tussen soennieten en sjiieten). Het land kwam door al deze 
factoren terecht in een neerwaartse spiraal, die onvermijdelijk leek te leiden tot de totale fragmentatie van de Jemenitische staat.

President Saleh speelde de afgelopen jaren handig in op de westerse angst voor dit doemscenario aan de Perzische Golf en wist zichzelf te presenteren als het enige alternatief dat het Westen had.

Het Westen is in Jemen in de positie terechtgekomen dat het enerzijds de roep van de demonstranten steunt die het vertrek van president Saleh eisen, en ander­zijds Saleh zowel militair als financieel helpt in zijn strijd tegen het terreurnetwerk al-Qaida.

De nabije toekomst zou echter wel eens kunnen uitwijzen dat noch president Saleh noch al-Qaida de ergste vijand is van de Jemenieten. Jemen staat aan de rand van een enorme humanitaire crisis die in omvang niet zal onderdoen voor de ramp in de Hoorn van Afrika. Er dreigt een hongersnood die gepaard gaat met een groot tekort aan drinkwater.