Kerk & religie

„Bijbel aanvaardbaar maken voor tijdgeest is gevaarlijk”

ELBURG – De uitdaging van de gereformeerde theologie is laten zien dat de Schrift duidelijk is. Het is gevaarlijk wanneer theologen proberen de Bijbel aanvaardbaar te maken voor de wetten van de tijdgeest. De Bijbel mag dan niet meer voor zichzelf spreken.

Kerkredactie
10 October 2011 21:14Gewijzigd op 14 November 2020 17:03
Foto EPA
Foto EPA

Dat stelt Lourens Heres, lid van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) en student aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, in de bundel ”Lees maar. Uitdagingen voor gereformeerde theologie vandaag” (Uitgeverij Ipenburg, Elburg), die dinsdag verschijnt. Het boek is bedoeld als een bijdrage aan het debat binnen de GKV en de Theologische Universiteit Kampen over de taak van gereformeerde theologie vandaag.

Heres keert zich in een van zijn bijdragen tegen de eigentijdse manier waarop sommige theologen de Schrift uitleggen (hermeneutiek). „Voor een postmodernist is een tekst nooit duidelijk en eenduidig. Een tekst roept een belevingswereld op, die de verbeelding van de lezer moet prikkelen. Ze krijgt betekenis wanneer de horizon van auteur en lezer samensmelten. De duidelijkheid van de Bijbel is in onze tijd dus problematisch. Het probleem is nu hermeneutisch geworden.”

De „oplossing” die prof. dr. A. L. Th. de Bruijne, hoogleraar aan de Theologische Universiteit Kampen, aandraagt, noemt Heres „onthullend”. „Hij wijst namelijk op de literaire compositie van teksten, die niet hoeft samen te vallen met de werkelijke geschiedenis, en op de rol van de lezer. De postmoderne kernwaarde betekenisgeving blijkt problematisch te zijn als het over de Bijbel gaat. Wanneer theologen proberen de Bijbel aanvaardbaar te maken voor de wetten van de tijdgeest, dan mag daar een goed bedoelde zorg in geproefd worden. Toch is het vooral gevaarlijk, omdat de Bijbel dan niet meer voor zichzelf mag spreken.”

Heres publiceerde in 2009 het boek ”Broeder weg”. Daarin schetst hij hoe de GKV zich zou hebben aangepast aan de „geest van de tijd” en daardoor „ingrijpend” is veranderd. Prof. dr. C. J. de Ruijter, hoogleraar aan de Theologische Universiteit Kampen, reageerde destijds zeer kritisch op het boek. Dat gaf volgens hem een vertekenend beeld van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.

Heres schrijft in het voorwoord van ”Lees maar” dat het de bedoeling was om prof. De Ruijter nu de ruimte te bieden om een bijdrage te leveren. „Maar hij is daar tot zijn spijt door tijdgebrek niet aan toegekomen.”

In de bundel is ook een artikel opgenomen van ds. J. R. Visser, predikant van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Dronten-Noord, over de kerkelijke tucht. J. P. C. Vreugdenhil en H. Vreugdenhil-Busstra schrijven over literaire structuren in de Bijbel. Theologiestudent C. Koster, lid van de Gereformeerde Kerken hersteld, gaat kritisch in op de methode van het ”narrative criticism”. Deze populaire theorie geeft veel aandacht aan de „verhalende kracht” van de Bijbeltekst en voor het inlevingsvermogen van de Bijbellezer.

Dr. M. J. Arntzen (99), emeritus predikant van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, schrijft in een reactie op het boek dat in kringen van gereformeerde belijders de opvattingen over de uitleg van de Heilige Schrift en ook over de oefening van de kerkelijke tucht ingrijpend zijn gewijzigd. Daarbij denkt hij aan „vooraanstaande theologen” binnen de GKV, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland.

Volgens dr. Arntzen gaan deze theologen niet meer uit van de tekst in de Bijbel, die uit en in zichzelf duidelijk is. „Nee, men hecht veel waarde aan de literaire vorm, acht overdrijvingen mogelijk en denkt aan een diepere, geestelijke zin. Ook hecht men veel waarde aan de opvattingen van de gemeente over het geschreven Woord en meent men de mensen die de Bijbel schreven zich ook meermalen hebben vergist.”

Dat leidt tot een heel ander inspiratiebegrip, aldus de emeritus predikant uit Bilthoven. „En feitelijk tot ondergraving van de leer van de autoriteit van de Heilige Schrift.”

De bundel bevat verder een bijdrage van de hersteld hervormde predikant dr. P. de Vries over de duidelijkheid van de Schrift. Dat schreef hij naar aanleiding van het boek ”A Clear and Present Word: The Clarity of Scripture” uit 2007.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer