Huishoudens in Nederland moeten nog een jaar wachten voor ze hun nutsbedrijf kunnen inruilen voor een concurrent. Aanvankelijk zou de markt begin volgend jaar opengaan, maar door grote problemen is de liberalisering onlangs een halfjaar uitgesteld.

Was dat in Vlaanderen ook maar gebeurd, klaagt Test-Aankoop, de Consumentenbond van België. De voorbereiding was een rommeltje. Pas op het allerlaatste moment, enkele weken geleden, heeft de Vlaamse regering de broodnodige informatie gegeven over maximumprijzen en over de toekomst van de ’gratis stroom’, die Vlaamse gezinnen krijgen, in de vrijgemaakte markt.

Brieven van de Vlaamse overheid aan de burgers, die de zaken moesten verduidelijken, maakten alles juist ingewikkelder. „Daarin stond dat men uiterlijk 31 mei moest aangeven of men een nieuwe leverancier wenste. Dat is natuurlijk misleidend, omdat je wanneer je maar wilt kunt besluiten om over te stappen”, zegt woordvoerder Ivo Mechels van Test-Aankoop.

Het grootste probleem is echter dat de nieuwkomers lange tijd niet wisten hoeveel ze moesten betalen voor het gebruik van het openbare elektriciteitsnet. Daardoor konden ze onmogelijk offertes maken voor potentiële klanten. Consumenten willen immers een all-inprijs: stroom plus transport.

Ook Nuon klaagt over de late publicatie van de transporttarieven. „We konden nog maar onlangs met de verkoopactiviteiten beginnen”, zegt directeur Wim Heyselberghs van Nuon België. Een reclamecampagne die enkele maanden geleden had moeten losbarsten, is verplaatst tot na de zomer. Concurrent WattPlus, gelieerd aan Essent, is sinds kort wel begonnen met advertenties.

Heyselberghs deelt de kritiek van Test-Aankoop dat de voorbereiding van de liberalisering rammelde. „Ik durf het woord slordig niet uit te spreken, maar ik had verwacht dat een aantal zaken duidelijker en meer geordend zou hebben plaatsgevonden.”

Nog steeds is de situatie niet ideaal. De voormalige monopolist Electrabel is mede-eigenaar van vele lokale distributienetten. In principe moet de distributiepoot van Electrabel gescheiden zijn van de commerciële tak. „Dat moet duidelijk verbeteren”, vindt Heyselberghs. „De regulator moet daarop controleren. Een ontkoppeling van netbeheer en commercie is een absolute must.”

Bij aardgas gaat het zo mogelijk nog trager. Ook die markt is vanaf dinsdag vrij, maar door onduidelijkheid over het gastransport is nog niemand van leverancier gewisseld.

Nuon heeft inmiddels ook een voorzichtig begin gemaakt met eigen stroomproductie in België. Het bedrijf doet mee aan een groot windmolenpark in de haven van Antwerpen. Net als in Nederland wil Nuon zich ook in België een duurzaam imago aanmeten.

Ondanks het haperende begin zal de liberalisering er uiteindelijk toe leiden dat ex-monopolist Electrabel in enkele jaren tijd minstens 20 procent van de klanten aan nieuwkomers kwijtraakt, voorspelt Heyselberghs. „En wij pakken daarvan meer dan de helft.”