„Dit plan staat niet al eind dit jaar in de Staatscourant”, aldus Joustra. De UWV-bestuursvoorzitter ontkent dat hij een achterhoedegevecht opent tegen het plan dat al in het regeerakkoord van CDA, VVD en D66 vastligt. Minister De Geus van Sociale Zaken mag er dan persoonlijk van overtuigd zijn dat een stelselherziening nodig is om het aantal arbeidsongeschikten (bijna 1 miljoen) terug te dringen, Joustra ziet vooralsnog te veel haken en ogen.

Die haken en ogen betreffen in de eerste plaats zijn eigen UWV, de instantie die het nieuwe WAO-stelsel zal moeten doorvoeren. Pas anderhalf jaar geleden is het UWV ontstaan uit een bundeling van vijf private uitvoeringsinstellingen (GAK, Cadans, Uszo, SVB, GUO en Lisv). Joustra wijst erop dat dit een van de grootste reorganisatieprojecten in de publieke sector was. Volgens hem zit het UWV er zelfs nog middenin.

De storm van de beoogde stelselherziening van de WAO ziet Joustra alleen al om die reden voorlopig graag aan zich voorbijgaan. Hij legt bovendien de vinger bij een recente conclusie van de Algemene Rekenkamer, die in z’n algemeenheid waarschuwde voor de ineffectiviteit van een opeenstapeling van nieuw beleid. Met het oog op het terugdringen van de WAO-instroom is vorig jaar april de Wet verbetering poortwachter in werking getreden, die werknemers bij langdurig ziekteverzuim ertoe dwingt ernst te maken met hun reïntegratie.

Joustra ziet dat de nieuwe wet inmiddels tot „majeure effecten” leidt. Hij heeft daarom liever dat het kabinet met betrekking tot de WAO op die toer doorgaat, zonder een hele stelselherziening te eisen. „Ik begrijp dat bezuinigingen nodig zijn”, aldus de bestuursvoorzitter van het UWV, „maar het is de vraag of je daar complete stelsels voor moet wijzigen.”

Joustra heeft ook nog een principieel punt tegen de voorgenomen stelselherziening, zo laat hij weten. „Bij privatiseringen geldt: wat wil je er conceptueel mee. De mislukte privatiseringen van de jaren negentig geven aan dat twee randvoorwaarden moeten gelden: de politiek moet het gevoel hebben dat ze het los kan laten, en er moet een stabiele beleidsomgeving zijn. De intensiteit van de discussie rond de WAO staat hiermee op gespannen voet.”

Zijn hoop heeft Joustra nu gevestigd op het kabinet en de Tweede Kamer, die de stelselherziening nog moeten bespreken. Hij waarschuwt dat er nog veel te bediscussiëren valt. Als voorbeeld noemt hij een recent debatje over de beoogde herkeuring van jonge WAO’ers volgens de nieuwe criteria. „Die criteria zijn bepaald nog niet helder”, aldus Joustra, die verder aangeeft dat zijn UWV niet „tot 1 januari het ene kan doen en vanaf daarna opeens het andere.”

Minister De Geus laat in een reactie op de uitlatingen van Joustra weten dat hij geen zin heeft de discussie over de stelselherziening te heropenen. Hij is vast van plan het nieuwe stelsel per 2006 door te voeren. Zijn persoonlijke ambitie is de WAO geheel af te schaffen, een nieuwe wet te maken voor echte arbeidsongeschikten en daarbij een aanvullende wet voor niet geheel arbeidsongeschikten.

Volgens De Geus is nu het moment aangebroken dat het er werkelijk van moet komen. „Deskundigen in de commissie-Donner zijn het erover eens, in de Sociaal-Economische Raad is men het er vervolgens over eens geworden en de politiek zit op dezelfde lijn. Je zou je de ogen uit de kop moeten schamen als je dit niet kunt realiseren.”