De bus rijdt onder de MKAD door. Als je onder deze ringweg om Moskou heen bent, ligt de Russische hoofdstad achter je. Geen flats meer, maar hoogstens een paar laatste restjes woningen en bedrijven.

Eenmaal onder de ringweg door, kom je ten zuidwesten van Moskou in een groene vlakte met plukjes bos. Ruslands befaamde berkenbomen schieten voorbij. Evenals de reclameborden voor vakantiehuizen midden in de natuur.

Maar dit groene gebied is straks verleden tijd. Het wordt slachtoffer van de moderniseringsdrang van president Dmitri Medvedev. In juni lanceerde hij zijn uitbreidingsvoorstel voor Moskou tijdens een economisch forum in Sint-Petersburg. Moskou moet de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen, vindt hij.

Want binnen de MKAD-ringweg barst de stad (die officieel 11,5 miljoen inwoners kent) uit zijn voegen. Sinds 2002 stijgt de bevolking jaarlijks met 200.000 mensen. De drukte is het meest zichtbaar aan de files: de wegen slibben dicht. Op de ringweg staat het ook meestal vast.

Op hetzelfde forum opperde Medvedev voor het eerst de komst van een internationaal financieel centrum om de concurrentie met andere wereldsteden aan te kunnen. Op 1 juli gaf de president de opdracht aan de Moskouse burgemeester, Sergej Sobjanin, en de gouverneur van de oblast (regio) Moskou, Boris Gromov, om binnen tien dagen met een plan te komen.

En binnen die tien dagen lag het antwoord er. Ze kozen voor een uitbreiding ten zuiden en zuidwesten van Moskou. Een gebied van 1440 vierkante kilometer, waardoor de hoofdstad (nu 1070 vierkante kilometer) 2,35 keer zo groot wordt. Ter vergelijking: de provincie Utrecht beslaat ruim 1440 vierkante kilometer.

De gouverneur en de burgemeester lieten hun oog vallen op de plek buiten Moskou die het dunst bevolkt is. Momenteel wonen daar 250.000 mensen. Hier komt straks een ‘stad van ambtenaren’, met overheidsgebouwen, inclusief de kantoren van de premier en het kabinet en de presidentiële administratie. Het centrum van Moskou wordt daardoor weer leefbaarder. De nieuwe stad moet 2 miljoen mensen herbergen. Ten westen van Moskou is dan de plek voor het financiële centrum.

De plannen bieden ook ruimte voor een metrolijn naar het innovatiecentrum Skolkovo, Medvedevs antwoord op Silicon Valley. De details hiervan zijn niet nog niet bekend en de financiering is nog niet rond, maar over twintig jaar moet de uitbreiding klaar zijn.

Al deze plannen zijn overigens niet in beton gegoten. Dat bewees Moskous burgemeester Sobjanin half augustus. De gemeente had de uitbreiding opgerekt: van 1440 naar 1600 vierkante kilometer. „De extra grond biedt ruimte voor de ontwikkeling van Moskou voor de komende vijftig jaar”, motiveerde de burgemeester de wijziging.

Na dertig minuten bereikt de bus Troitsk. Moskou slokt deze slapende stad met zijn 37.600 inwoners straks op. Volgens de Russische krant Izvestija komen in Troitsk onderwijs- en wetenschapsinstellingen.

De zomerhitte versuft de stad nog meer. Het centrum bestaat alleen uit flats. Bij een winkelcentrum zitten jong en oud op bankjes uit te blazen in de schaduw. Alleen bij de supermarkt is het een komen en gaan van mensen.

In de toekomst mogen zij zich inwoner van Moskou noemen. Met alle voor- en nadelen die horen bij de hoofdstedelijke regelgeving. Zo stijgen de pensioenen, maar ook de vaste lasten.

Op zulke veranderingen zit niet iedereen te wachten. „Ik wil geen Moskoviet worden”, mokt Andrej (30), eigenaar van een hengelsportwinkel, resoluut. Hij rookt buiten een sigaret. „Straks moet ik twee keer zo veel belasting betalen en wordt het verkeer drukker. We krijgen files. Maar ja, onze stem telt niet. Politici beslissen over ons.”

Inspraak hebben de betrokken bewoners tot dusverre niet gehad. De plannen zijn een speeltje van de Russische machthebbers. Toch belooft Sobjanin dat de bewoners de kans krijgen om mee te denken: „Er komen geen openbare hoorzittingen en referenda. Maar we houden zeker publieke hoorzittingen over specifieke aspecten, zoals de gezondheidszorg, woningbouw, onderwijs en de inrichting van het landschap.”

Veiligheidsmanager Oleg Vasilev (35) koestert geen enkele illusie over de invloed van de burgers, laat hij weten tijdens een wandeling door Troitsk. „In een democratisch land telt de bevolking mee. Maar zodra het regime totalitair wordt, krijgt het volk minder te zeggen.”

Dit neemt niet weg dat hij achter de uitbreidingsplannen staat. „De ambulance en de brandweer belanden in Moskou in de file. Dat kan niet.”

Halverwege Troitsk en de Russische hoofdstad ligt Desna, een datsjadorp dat wordt gespleten door de gelijknamige rivier. Houten huisjes met tuinen kijken uit over het slingerende watertje. De wc bevindt zich in een hokje in de tuin. Dit zijn de datsja’s van de arbeidersklasse. Rond deze traditionele woningen bouwen de nieuwe rijke Russen hun eigen stenen buitenhuis. Ze verstoppen zich achter hoge muren rondom de tuinen.

Bij de rivier zoeken de bewoners verkoeling tegen de brandende zon. Op een grasveld liggen de vriendinnen Tatjana Jevsoekova (38) en Jelena Doebogrizova (37). Jevsoekova is in Desna geboren en woont hier nog altijd. Doebogrizova bezoekt haar moeder als ze de hitte in Moskou wil ontvluchten. Ze scharen zichzelf onder de werkende klasse.

Ze vrezen voor Desna. „Straks bestaat alles uit beton en asfalt”, zegt Doebogrizova bezorgd. „Met huizen van meerdere verdiepingen en winkelcentra”, vult Jevsoekova aan. „Er komen bouwprojecten waar zakenmensen aan kunnen verdienen. Door corruptie. Alleen de elite gaat hier wonen. Ik vrees de dag dat ze langskomen, op mijn deur kloppen en zeggen: „Mevrouw, u moet verhuizen.” Dan kom ik in een flat terecht. Het geld dat ik voor mijn datsja en de grond krijg, is dan natuurlijk nooit de werkelijke waarde.”

Verzet heeft geen zin. Een voorbeeld is de komst van de snelweg tussen Moskou en Sint-Petersburg door een eeuwenoud bos. Ook hierbij stuitte het plan van de regering op verzet van burgers. Maar dat bleek kansloos. Inwoners van Boetovo, een voorstad ten zuiden van Moskou, gingen de confrontatie aan met de autoriteiten om de vernietiging van particuliere huizen te voorkomen. Het mocht niet baten.

De twee vrouwen in Desna beseffen dat ze in een kansloze positie zitten en zien daarom het nut van protesteren niet in. „Met de ouderen die hier wonen?” kaatst Doebogrizova terug. „In Boetovo maakte het toch ook niets uit? De regering luistert niet naar ons.”