Boeren krijgen binnenkort inkomenssteun in plaats van subsidie voor de productie, zo kwamen de vijftien EU-ministers van Landbouw overeen. De nieuwe opzet moet overproductie voorkomen. Bovendien komt het akkoord tegemoet aan kritiek van de Verenigde Staten en andere handelspartners, die klagen dat de miljardensteun aan de landbouw de wereldhandel verstoort.

De inkomenssteun die een boer voortaan krijgen hangt af van wat hij de afgelopen jaren heeft gekregen. De boeren ontvangen hun steun niet zomaar. Ze moeten onder meer aan allerlei milieueisen voldoen, op straffe van een korting.

Landbouwminister Veerman noemde het akkoord donderdag „een zware bevalling, maar het kind is mooi. Dit is de grootste hervorming in het Europees Landbouwbeleid.” Boerenorganisatie LTO-Nederland spreekt van een redelijk evenwichtig akkoord. De sector wil nu goed letten op de details van de uitvoering. Lidstaten hebben daarbij nog vele keuzemogelijkheden. LTO wil met Veerman spreken over de mogelijkheden voor onder meer de kalfsvlees- en melkveebedrijven. De inkomens van de melkveehouders zouden te snel en te ver dalen. LTO is wel erg tevreden over de gevolgen voor de Nederlandse akkerbouw: „Daar heeft Veerman goed gescoord”, aldus voorzitter G. Doornbos.

De Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) vindt het akkoord „belachelijk en onaanvaardbaar. Prijsverlaging voor zuivel in plaats van volumeverkleining is precies de verkeerde keus”, aldus de bond. De EU handhaaft de overproductie, aldus NMV-voorzitter G. Roos. Hij noemt het akkoord ronduit slecht voor melkveehouders in Europa, voor het milieu en voor ontwikkelingslanden omdat het dumpen van overschotten op de wereldmarkt doorgaat. Roos voorziet grote onrust en groeiend verzet van melkveehouders in veel EU-landen.

De Stichting Natuur en Milieu heeft gemengde gevoelens. De richting is wel positief, maar de uitwerking schiet tekort. De milieueisen zijn te zwak, vindt een woordvoerster: „Beter zou zijn als de steun wordt gebaseerd op de duurzaamheid van een landbouwbedrijf in plaats van voorgaande betalingen.”

Voor de arme landen brengt het akkoord geen verbetering, meent de Novib. De Europese landbouwsector blijft 40 miljard euro subsidie krijgen, de overschotten blijven bestaan en worden goedkoop verkocht in arme landen.

De politiek is redelijk tevreden. Zowel CDA als VVD ziet voordelen voor Nederland. „De Nederlandse punten zijn redelijk goed binnengehaald, al hebben we wat zorgen over de melkveehouders”, aldus kamerlid Oplaat. De PvdA vindt het jammer dat allerlei toezeggingen nodig waren om Frankrijk over de streep te trekken. De LPF stelt dat het landbouwbeleid mede hierdoor minder gemeenschappelijk is geworden: landen mogen immers zelf toeslagen geven.

Fractievoorzitter Van der Vlies van de SGP heeft de indruk dat Nederland goed uit het overleg naar voren is gekomen. „Maar wat mij interesseert is hoe dit uitpakt voor de verschillende landbouwsectoren. Dat wil ik eerst weten, voordat ik een definitief oordeel geef.”

GroenLinks is erg teleurgesteld over het akkoord. De fractie vindt het een gemiste kans dat veel milieueisen uit het oorspronkelijke voorstel zijn gehaald. „Minister Veerman heeft meer op de centen gelet dan op het milieu”, aldus kamerlid Duyvendak.