CDA: Regeldrift ontregelt samenleving
DEN HAAG – De samenleving raakt ontregeld door een almaar aangroeiend woud van regels, klaagt een rapport van het Wetenschappelijk Instituut (WI) voor het CDA. Omhakken van het woud is moeilijk. Toch blijven de schrijvers van het rapport geloven in de mogelijkheid van minder én eenvoudiger regels.
Dat Nederland verdrinkt in de regels behoeft nauwelijks betoog. Op een bijeenkomst donderdagmiddag waarop WI-directeur Gradus het rapport ”De ontregelde samenleving” aanbood aan zijn partijgenoot minister Donner (Binnenlandse Zaken), rolden de voorbeelden over tafel.
Om er slechts één te noemen: een man die ten langen leste een vergunning kreeg voor het slopen van een loods en het bouwen van een nieuwe, mocht volgens de voorschriften alleen aan de slag als hij zeven verschillende soorten afval scheidde. Wat hij ijverig deed. Wel kreeg hij daarna een boete van 1200 euro, omdat hij volgens een ander voorschrift maximaal twee, en niet zeven containers langs de weg mocht zetten.
Meer meningsverschillen ontstaan als de vraag beantwoord moet worden waar al die regeldrift vandaan komt. Is het misschien typisch Nederlands om alle risico’s door voorschriften te willen ondervangen? Gradus verwees naar het recente drama op het Pukkelpopfestival in België. „De Belgische deelnemers hadden een houding van: vreselijk dat dit heeft plaatsgevonden, maar dit soort zaken gebeurt nu eenmaal. Zij hielden zich vooral bezig met rouwen. De Nederlandse deelnemers begonnen over slechte communicatie, genegeerde weerberichten en fouten in de organisatie.”
Donner vroeg zich af of regeldrift inderdaad vooral een kwestie van cultuur is. „Volgens mij zit het dieper”, aldus de bewindsman, „en is het niet alleen een zaak van cultuur, maar ook van natuur. Het volk Israël kreeg tien geboden. Dat moest genoeg zijn. Maar lees Deuteronomium en je ziet dat er al snel een hele laag geboden en voorschriften overheen kwam. In de Byzantijnse wetgeving van Justinianus werd op zeker moment het dragen van een broek verboden en werd voorgeschreven dat iedereen het beroep van zijn vader moest voortzetten. Regeldrift is dus van alle tijden.”
Nog lastiger wordt het bij de vraag hoe de altijd uitdijende bureaucratie kan worden teruggedrongen. Donner: „Dit is een van de moeilijkste ”turnarounds” van de overheid. Het vereist een paradigmashift.”
Toch weet het rapport ”De ontregelde samenleving” met enkele aanbevelingen te komen. Zoals: accepteer dat er fouten gemaakt worden, hanteer na een incident een afkoelingsperiode en ga niet meteen over tot het maken van nieuwe regels en geef regels en voorschriften een tijdshorizon mee.
