Dat stelt Agustinus Setiawidi in zijn dissertatie ”Taking its shape. Towards an Indonesian old testament theology”, waarop hij vandaag aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Kampen promoveerde. Promotor was prof. dr. K. Spronk.

Setiawidi (42), docent Oude Testament aan het Theologisch Seminarie in Jakarta, onderzocht welk beeld Indonesische theologen hebben van de theologie van het Oude Testament. Volgens hem is een gedateerd leerboek van de theoloog Christoph Barth (1917-1986) nog steeds van grote invloed op hun denken. Diens vierdelige ”Theologia Perjanjian Lama” (”Theologie van het Oude Testament”), verschenen tussen 1970 en 1989, is het meest complete handboek waarover Indonesische theologen en studenten kunnen beschikken in hun eigen taal.

Barth is van mening dat het hart van zijn theologie ligt in de opdracht van de Indonesische kerken om het Oude Testament te lezen, uit te leggen en te verstaan in hun eigen context. Hij is echter heel terughoudend om de Bijbelse wijsheidsliteratuur een plaats toe te kennen in de theologie van het Oude Testament. Barth waarschuwt de Indonesische kerk nadrukkelijk voor het gelijkstellen van menselijke wijsheid en verworven­heden met de grote daden van God in het Oude Testament.

In de Indonesische context, die rijk is aan lokale wijsheidstradities, is dat volgens Setiawidi „een uitdagende stellingname.” Hij concludeert dat het werk van Indonesische oudtestamentici nog in grote mate onder invloed staat van Barths theologie, maar dat hun publicaties over wijshewidsliteratuur direct of indirect een kritische reactie zijn op Barths geringe waardering daarvoor.

Setiawidi geeft een aanzet voor een nieuwe benadering waarin meer vanuit de Indonesische context gedacht en gewerkt wordt. Hij ziet de lokale geloofstradities als pijlers van de Indonesische contextuele theologie. „Het is de algemene opvatting dat het onderwijs van de kerken weinig steun biedt aan Indonesische christenen in hun concrete dagelijkse leven, met name als het gaat om concrete keuzes. Daarom is het nodig dat de Indonesische kerken en hun opleidingen de lokale wijsheidstradities integreren in hun onderwijs, zodat ze christenen beter helpen hun eigen beslissingen te nemen op een zelfstandige en verantwoordelijke wijze.”

Volgens de promovendus zouden Indonesische theologen meer en positievere aandacht moeten besteden aan actuele thema’s, zoals voorouder­verering. „De meest Indonesische christenen houden nog steeds vast aan voorouder­verering, ondanks het feit dat de lokale kerken het onderhouden van relaties met de doden, onder wie de voorouders, afwijzen en christenen oproepen zulke praktijken te mijden. Er is echter geen enkele studie van Indonesische oudtestamentici die ingaat op het onderwerp van de voorouderverering.”